Postimet E Fundit
Depresioni tek femrat – 8 Shenjat
Depresioni tek femrat sjell një reagim ndryshe nga meshkujt dhe kjo për shkak të hormoneve riprodhuese, presioneve sociale, përvojave jetësore dhe roleve që kanë.
Le të shohim 8 shenjat kryesore të depresionit tek gratë:
- Ndjenja e trishtimit
- Ankth i shtuar
- Rraskapitje ose lodhje
- Anhedonia
- Pamundësia për t’u përqendruar
- Mendime vetëvrasëse ose përpjekje për vetëvrasje
- Çrregullime të gjumit
- Ndryshimet në oreks
1. Ndjenja e trishtimit
Serotonina, ose ndryshe neurotransmetuesi i lumturisë, ndikon tek gjendja emocionale ose më saktë tek trishtimi. Sa më i ulët niveli i serotoninës, më të trishtuar bëhemi.
Dhe ky hormon ndryshon nivelin e tij për shakak të:
- Periudhave menstruale;
- Shtatëzania;
- Lindja e fëmijëve;
- Menopauza;
- Problemet me tiroidet ose çrregullime hormonale të tjera – që mund të shkaktojnë depresion;
Për shembull:
- Gjatë ciklit menstrual ulet niveli i serotoninës në gjak. Kështu ato kanë prirje të ndihen më të trishta se zakonisht.
- Ndërkohë, gjatë periudhës së shtatzanisë gratë përjetojnë ulje-ngritje të vazhdueshme të humorit. Një moment mund të ngazëllehen se janë shtatzanë, më vonë mund të stresohen ose bëhen shumë të ndjeshme.
- Pas lindjes, ndryshimet hormonale vijojnë të ndodhin në trup dhe kjo mund të dërgon në depresionin pas lindjes, ku gratë zhvillojnë simptoma të caktuara që ndërhyjnë thellësisht në jetën e tyre.
Studimet në përgjithësi tregojnë se femrat kanë tendencë t’i fusin këto ndjenja në trupin e tyre dhe më vonë mund t’i përjetojnë në shumë simptoma fizike.
Të jesh emocionale për shkak të ndryshimit të hormoneve femërore është normale, por kur trishtimi zgjat dhe kur këto periudha të caktuara në jetën e gruas përfundojnë, duhet kërkuar ndihmë profesionale.
2. Ankth i shtuar
Depresioni tek femrat nuk është cilësuar se mund të shkaktojë ankth, por që të dy gjendjet shpesh ndodhin së bashku.
Simptomat e ankthit mund të përfshijnë:
- Nervozizëm, shqetësim ose ndjenjën e tensionit;
- Ndjenja rreziku, paniku ose frike;
- Ritëm i shpejtë i zemrës;
- Frymëmarrja e shpejtë;
- Djersitje;
- Dridhje muskulore;
- Probleme të përqendrimit;
Shumë gra kanë një diagnozë të një çrregullimi të ankthit dhe depresionit së bashku. Simptomat e ankthit mund të paraqiten ndryshe midis grave dhe burrave, si dhe në pika të ndryshme në jetëgjatësinë e gruas.
Jetëgjatësia e gruas përfshin periudha të ndryshme të funksionit hormonal si:
- Kohën e pubertetit;
- Menstruacionet;
- Shtatëzanisë;
- Periudhën e pas lindjes (në disa gra)
- Tranzicionin e menopauzës.
Janë faza të cilat krijojnë një “habitat” të përshtatshëm për të rritur nivelin e ankthit dhe depresionit, kështu gratë përjetojnë prevalencë dukshëm më të madhe të çrregullimeve të ankthit dhe depresionit.
3. Rraskapitje ose lodhje
Lodhja është:
- Një ndjenjë e rraskapitjes ekstreme;
- Mungesë e plotë e energjisë;
- Një problem i zakonshëm gjatë gjithë menopauzës.
Për gratë në menopauzë ajo mund të vijë në çdo kohë, pa ndonjë arsye, edhe pas gjumit të natës. Në fakt, shpesh me këtë simptomë, gruaja nuk ka mundësi të vazhdojë me aktivitetet e saj normale.
Pse menopauza shkakton lodhje?
Ndërsa nivelet e hormoneve ndryshojnë, veçanërisht estrogjeni, ju do të vini re luhatje në nivelin e energjisë tuaj. Kur niveli i estrogjenit është në fund, do të ndjeni lodhje.
Një arsye tjetër pse gratë ndjejnë lodhje është anemia, një shkak i zakonshëm i lodhjes, e cila vjen si rezultat i lindjes së fëmijëve.
Kështu, duke përjetuar një lodhje kronike, e ndikuar nga këto ngjarje, mund të bëhet shkak dhe për rënie të humorit, shtimin e stresit ose ulen e dëshirës për të bërë gjëra.
4. Anhedonia
Anhedonia është humbja e interesit për aktivitete të mëparshme të këndshme dhe është një nga simptomat kryesore të çrregullimit depresiv madhor.
Njerëzit që vuajnë nga depresioni, humbasin interesin për hobi, miq, punë dhe madje edhe për ushqim dhe seks. Eshtë sikur qarqet e kënaqësisë së trurit të mbyllen.
Por depresioni mund të mos mbyllë plotësisht qarqet e kënaqësisë. Një teori alternative sugjeron që anhedonia nuk vjen nga një paaftësi për të përjetuar kënaqësi, por përkundrazi nga pamundësia për të mbajtur ndjenja pozitive për një kohë të gjatë.
Ekzistojnë dy lloje kryesore të anhedonisë:
- Anhedonia sociale. Ju nuk doni të kaloni kohë me njerëz të tjerë.
- Anhedonia fizike. Ju nuk kënaqeni me ndjesi fizike.
Një përqafim nuk ju lë ndjesi. Ushqimet tuaja të preferuara nuk ju shijojnë. Edhe për seksin mund të humbet dëshira.
5. Pamundësia për t’u përqendruar
Pse gratë kanë vështirësi në përqendrim?
Një grua mund të zbulojë se ka vështirësi të përqendrohet për një mori arsyesh dhe shpesh shkaku është i paqartë. Luhatja hormonale shpesh ka pjesën më të madhe të fajit. Kjo për shkak se hormonet kanë një lidhje të fortë me neurotransmetuesit në tru dhe kështu kur nivelet hormonale janë të ulta, funksionimi i trurit ndikohet.
Këto hormone, veçanërisht estrogjeni, mundeson gjithashtu rrjedhjen e gjakut në tru për ta mbajtur funksionimin optimal të tij.
Pamundësia për t’u përqendruar, do ju bëjë të përjetoni simptoma si:
- Vështirësi për të menduar qartë;
- Pamundësia për të marrë vendime;
- Duke mos qenë në gjendje të kujtojmë gjërat që ndodhën pak kohë më parë;
- Duke humbur gjërat shpesh;
- Ke probleme të kujtosh se ku janë gjërat;
- Pamundësia për të kryer detyra të ndërlikuara;
- Mungesa e përqendrimit;
- Mungesa e energjisë fizike ose mendore për tu përqendruar;
- Duke bërë gabime të pakujdesshme;
Shumë gra gjatë menopauzës zbulojnë se kanë vështirësi në përqendrim. Të tjerët mund t’ju komentojnë se ju dukeni të hutuar. Ndryshimet hormonale, siç janë ato gjatë menopauzës ose shtatzënisë, mund të ndikojnë në mënyrën se si mendojmë dhe përqendrohemi.
6. Mendime vetëvrasëse ose përpjekje për vetëvrasje
Çrregullimet e shëndetit mendor mund të kenë ndikime shkatërruese tek gratë kur i afrohen menopauzës. Kjo fazë e jetës së gruas, zakonisht midis moshës 42 dhe 52 vjeç, njihet si ‘perimenopauza’ dhe sëmundja mendore është shumë e përhapur, tek gratë në këtë fazë.
Të dhënat studimore tregojnë se shkalla më e lartë e vetëvrasjeve specifike për femrat ishte për grupmoshën 45-54.
Këto vetëvrasje duhet të na paralajmërojnë të mendojmë për faktorët kontribues, përfshirë:
- Ndryshimet biologjike;
- Ndryshimet hormonale;
- Presionet sociale;
- Ngarkesat psikologjike;
Kostot sociale dhe psikologjike të depresionit dhe ankthit tek gratë janë jashtëzakonisht të larta, kur merret parasysh ndikimi i tyre në familje, komunitet apo tek vendi i punës.
Organizata Botërore e Shëndetit e përcakton perimenopauzën si “koha që i paraprinë menopauzës, duke filluar me ndryshime biologjike, endokrine dhe klinike, dhe duke përfunduar një vit pas periudhës së fundit te ciklit menstrual”.
Simptomat fizike të menopauzës shpesh paraqiten shumë më vonë (deri në pesë vjet më vonë) sesa simptomat psikologjike.
Depresioni perimenopausal përfshin një gamë të gjerë simptomash:
- Të menduarit paranojak;
- Nervozizëm;
- Energji e ulët;
- Irritueshmëri ose armiqësi;
- Vetëvlerësim i ulët;
- Izolim;
- Ankth;
- Probleme me kujtesën dhe përqendrimin;
- Çrregullime të gjumit;
- Shtimi në peshë;
- Ulje e interesit seksual;
7. Çrregullime të gjumit
Depresioni tek femrat jep shqetësime te gjumit, për arsye të ndryshme. Vështirësia në gjumë, zgjimi i natës, vështirësia në zgjimin dhe përgjumja gjatë ditës, të gjitha janë të lidhura me ndryshimet para-menstruale dhe para-menopauzale.
Një numër faktorësh mund të ndikojnë në gjumin e grave:
- Ndryshimet në nivelet hormonale;
- Stresi;
- Sëmundja;
- Mënyra e jetesës;
- Shtatzënia;
- Luhatjet hormonale të lidhura me menstruacionet mund të ndikojnë tek gjumi;
- Gjendjen shpirtërore;
- Reagimi ndaj stresit;
Shpesh stresi psikosocial mund të kërcënojë gjumin më shumë sesa ndryshimet hormonale. Shumë femra zvogëlojnë gjumin për të përballuar punën dhe rolet e tyre si nëna dhe gra.
Marrja e gjumit të mjaftueshëm përmirëson performancën në punë, përqendrimin, bashkëveprimin shoqëror dhe ndjenjën e përgjithshme të mirëqenies.
Shtatzënia gjithashtu mund të shqetësojë gjumin.
- Gjatë tremujorit të parë, gratë kanë nevojë për më shumë gjumë dhe mund të ndjehen të përgjumura gjatë ditës.
- Gjatë tremujorit të dytë, gjumi përmirësohet.
- Gjatë tremujorit të tretë, gratë flenë më pak.
Arsyet më të zakonshme për shqetësimet e gjumit gjate shtatzanise janë urinimi i shpeshtë, shqetësimi i përgjithshëm, lëvizjet e fetusit, dhimbjet e shpinës dhe ngërçet e këmbëve. Pas lindjes së fëmijëve, modeli i parregullt i gjumit i të porsalindurit gjithashtu mund të ndikojë ndjeshëm në gjumin e nënës.
Çrregullimet e gjumit bëhen më të shpeshta gjatë menopauzës. Djersitjet e natës janë të lidhura me nivele më të ulëta të estrogjenit, shqetësimi apo kushte të caktuara mjekësore, mund të shqetësojnë gjumin tek gratë në dhe pas menopauzës.
8. Ndryshimet në oreks
Shumica e njerëzve që zhvillojnë çrregullime të ngrënies, përafërsisht 90% janë femra. Në mënyrë tipike më shumë perken adoleshentet dhe vajzat e reja, por së fundmi tregohen dhe raste nga mosha e mesme dhe e vjetër.
Depresioni tek femrat mund të çojë në çrregullime në të ngrënë, por ka edhe prova që çrregullimet e të ngrënit mund të rezultojnë në depresion.
Njerëzit që zhvillojnë çrregullime të ngrënies bëhen të fiksuar me perfeksionizmin. Ai perfeksionizëm fillon të përqëndrohet në ato që hanë. Por në themel të kësaj është depresioni dhe ankthi. Shpesh, këta pacientë kanë vuajtur shumë trauma emocionale.
Konkluzion
Mos harroni se trajtimi i depresionit është i mundur dhe kërkimi i ndihmës është një shenjë fuqie nga ju. Shenjat më lart shërbejnë për të ndihmuar dikë të kërkojë ndihmë profesionale – nëse kupton se ka një pjesë të tyre. Nuk shërben për vetë-diagnostikim.
Një profesionist i shëndetit mendor si psh një mjek psikiatër ose psikolog do përcaktojnë shqetësimin tuaj dhe do zhvillojnë një plan trajtimi të përshtatur për nevojat tuaja.
Mjeku psikiatër nëse e shikon të arsyeshme do përcakton medikamente për ju që duhet t’i merrni sipas rekomandimeve.
Nga ana tjetër që trajtimi të jetë i plotë dhe të mos ketë rikthim duhet të ndiqni seanca me psikolog – është jetike për trajtimin e depresionit. Gjatë seancave me psikolog ju do të keni një hapësirë ku të flisni sa më lirshëm për emocionet dhe përmes teknikave terapeutike punohet me frikën tuaj, mendimet negative dhe uljen e simptomave.
Nëse nuk dini ku të drejtoheni për të marrë trajtimin e duhur me psikolog, kontaktoni për të zhvilluar seancë online të sigurt dhe kofidenciale me një nga psikologet profesioniste të licensuara dhe me eksperiencë në trajtimin e depresionit.
