Hormonet – Përkufizimi, funksioni, llojet dhe mite

Hormonet janë kimikate që prodhohen nga gjëndrat e trupit dhe ndikojnë në funksionet e ndryshme të organizmit.

Ata luajnë një rol kritik në rregullimin e shumë proceseve të trupit.

Lexo më shumë për:

1. Çfarë janë hormonet?
2. Çfarë është sistemi endokrin?
3. Llojet e hormoneve
4. Cilat janë funksionet kryesore të hormoneve?
5. Cili është ndryshimi midis hormoneve dhe neurotransmetuesve?
6. Hormonet dhe jeta e përditshme
7. Hormonet seksuale
8. Çrregullimet hormonale
9. Mitet dhe fakte për hormonet

1. Çfarë janë hormonet?

Hormonet janë substanca kimike të prodhuara nga gjëndra të specializuara që lejojnë pjesë të ndryshme të trupit, duke përfshirë organet, indet dhe trurin, të komunikojnë me njëri-tjetrin për funksione të caktuara.

Hormonet janë një klasë e molekulave sinjalizuese që ekzistojnë në të gjithë organizmat shumëqelizorë. Përfshijnë shembuj të njohur si melatonina, testosteroni dhe kortizoli. 

Ato ndikojnë në shëndetin dhe funksionimin e trupit dhe trurit në mënyra të ndryshme. Në një nivel psikologjik, ato ndikojnë në disponimin, mënyrën se si ne sillemi, kush na tërheq kush jo, etj.

Hormonet prodhohen nga gjëndrat e specializuara për të kontrolluar dhe rregulluar aktivitetin e qelizave dhe organeve të caktuara. Këto gjëndra të specializuara njihen si gjëndra endokrine.

2. Çfarë është sistemi endokrin?

Sistemi endokrin është një rrjet gjëndrash dhe strukturash në të gjithë trupin që sintetizojnë dhe sekretojnë hormone. 

Gjëndrat endokrine lëshojnë hormone në gjak, ku përmes qarkullimit të gjakut udhëtojnë në organe të ndryshme për të rregulluar metabolizmin, rritjen, gjendjen shpirtërore dhe aspekte të tjera kyçe të shëndetit mendor dhe fizik. 

Strukturat primare në sistemin endokrin përfshijnë:

• Gjëndrën mbiveshkore;
• Gjëndrën pineale;
• Gjëndrën e hipofizës;
• Vezoret dhe testikujt;
• Pankreasin;
• Hipotalamusin.

3. Llojet e hormoneve

Aktualisht mendohet se ka më shumë se 70 hormone në trupin e njeriut. Megjithatë ato që luajnë një rol kyç në funksionet psikologjike dhe të sjelljes janë:

Adrenalina

Një hormon dhe neurotransmetues i sekretuar kryesisht nga gjëndrat mbiveshkore (afër veshkave) dhe disa neurone në tru, zakonisht gjatë situatave stresuese ose shumë emocionale. 

E njohur gjithashtu si epinefrina, adrenalina rrit rrahjet e zemrës dhe rrjedhjen e gjakut në tru dhe muskuj, duke lejuar trupin të reagojë shpejt dhe, nëse është e nevojshme, të përfshihet në “luftë ose largim”.

Kortizoli

Kortizoli, një hormon i prodhuar nga gjëndra mbiveshkore që rregullon funksionet kryesore fizike si balancimi i sheqerit në gjak dhe zbutja e inflamacionit, gjithashtu ndihmon trupin të menaxhojë stresin. 

Kortizoli lirohet rregullisht gjatë gjithë ditës, duke arritur kulmin herët në mëngjes dhe duke u ulur gjatë natës.

Kur përballet me një situatë stresuese, trupi lëshon sasi të shtuara të kortizolit për të parandaluar inflamacionin dhe për të rritur rezervat e glukozës në gjak. Me kalimin e kohës, nivelet e vazhdueshme të larta të kortizolit mund të çojnë në efekte negative fizike dhe emocionale, siç është përkeqësimi i imunitetit dhe stresit.

Dopamina

Një neurotransmetues dhe hormon i çliruar nga truri gjatë aktiviteteve shpërblyese si ushqimi, seksi dhe stërvitja. 

I njohur si një hormoni “i të ndjeherit mirë”, dopamina kontribuon në ndjenjat e kënaqësisë dhe i motivon njerëzit (dhe kafshët e tjera) të kërkojnë aktivitete shpërblyese. Ai gjithashtu luan rol kyç në të mësuarit, vëmendjen dhe emocionet.

Grelina

Një hormon i prodhuar kryesisht nga trakti gastrointestinal, më së shumti në stomak, që ndihmon në rregullimin e oreksit. 

Kur lirohet grelina, oreksi rritet. Sapo trupi sinjalizon se është plot, prodhimi i grelinës ngadalësohet; kjo, së bashku me rritjen e hormonit leptin që motivon personin të ndalojë së ngrëni. 

Grelina rregullohet në mënyrë tipike nga ritmi cirkadian i trupit, koha e vaktit të fundit dhe nivelet e sheqerit në gjak, megjithatë, mund të ndërpritet nga faktorë të tillë si stresi dhe gjumi i dobët, të cilët mund të çojnë në çrregullim të oreksit.

Hormoni i rritjes

Një hormon që stimulon rritjen, riprodhimin dhe riparimin e qelizave. I njohur gjithashtu si hormoni i rritjes njerëzore, ose HGH, ai prodhohet nga gjëndrra e hipofizës. 

Megjithëse prodhimi vazhdon gjatë gjithë jetës, ai rritet gjatë pubertetit për të rritur lartësinë, për të rritur masën e muskujve dhe për të nxitur rritjen dhe forcimin e kockave. 

HGH gjithashtu rregullon funksionimin imunitar, rinovon indet dhe organet dhe është një komponent thelbësor i prodhimit të kolagjenit, i cili rrit shëndetin e lëkurës dhe flokëve.

Insulina

Një hormon i prodhuar në pankreas që rregullon metabolizmin dhe sheqerin në gjak. 

Insulina lëshohet ndërsa trupi zbërthen karbohidratet në glukozë, duke lejuar glukozën të hyjë në qelizat ku përdoret si energji dhe duke transportuar glukozën e tepërt në mëlçi. 

Ata që prodhojnë shumë pak insulinë, ose bëhen rezistent ndaj efekteve të saj, shpesh për shkak të obezitetit, sindromës metabolike ose gjenetikës, mund të zhvillojnë diabet.

Leptina

Një hormon i çliruar nga indi dhjamor (i njohur gjithashtu si yndyrë) që punon në bashkëpunim me grelinën për të rregulluar oreksin. 

Kur lirohet grelina, uria rritet. Leptina nga ana tjetër lirohet pas konsumimit të ushqimit për të sinjalizuar ngopjen.. Trupi duke u bërë gjithnjë e më rezistent ndaj efekteve të leptinës me kalimin e kohës është një faktor rreziku për obezitetin. 

Një gjendje e njohur si mungesa e receptorit të leptinës mund të nxisë gjithashtu obezitetin dhe shqetësimin psikologjik duke shkaktuar urinë pothuajse të vazhdueshme.

Melatonina

Një hormon i çliruar kryesisht nga gjëndra pineale e trurit që rregullon ciklin gjumë-zgjim të trupit. 

Nivelet e melatoninës rriten dhe bien natyrshëm gjatë gjithë ditës, duke arritur kulmin në mbrëmje (për të nxitur ndjenjën e përgjumjes para gjumit) dhe duke u ulur në nivelet më të ulëta në mëngjes. 

Ndërsa cikli i melatoninës ndikohet fuqishëm nga cikli 24-orësh i ditës dhe natës, ai gjithashtu mund të ndikohet nga ushqimi, aktiviteti fizik, gjenetika, stresi, drita blu dhe udhëtimi.

Norepinefrina

Një hormon dhe neurotransmetues i çliruar nga truri dhe gjëndrat mbiveshkore. Ndër funksionet e tjera, norepinefrina është kritike për përgjigjen lufta ose largim. 

Në tru, ndihmon në rregullimin e vëmendjes, vigjilencë dhe ankth. Në trup, nivelet e rritura të norepinefrinës përshpejton rrahjet e zemrës, frymëmarrjen dhe presionin e gjakut.

Ashtu si adrenalina, prodhimi i norepinefrinës rritet gjatë situatave stresuese ose emocionuese.

Oksitocina

Një hormon dhe neurotransmetues i prodhuar nga hipotalamusi dhe i çliruar nga gjëndrra e hipofizës. I njohur si “hormoni i dashurisë“, oksitocina luan një rol kyç në socializimin, marrëdhëniet romantike dhe lidhjen prind-fëmijë. 

Lirohet gjatë aktiviteteve në grup, kontaktit fizik, stimulimit seksual, lindjes së fëmijëve dhe ushqyerjes me gji. Megjithatë, oksitocina gjithashtu mund të shkaktojë agresion ndaj anëtarëve të “grupit jashtë”.

Estrogjeni

Një hormon seksual që, megjithëse është i pranishëm në të dy gjinitë, është kryesisht përgjegjës për zhvillimin dhe funksionimin seksual të femrës. 

Kryesisht i prodhuar në vezore, estrogjeni ndihmon në rregullimin e menstruacioneve, funksionimin vaginal dhe dëshirën seksuale (në të dy gjinitë).

Është gjithashtu jetike për shëndetin mendor, duke luajtur një rol në rregullimin emocional, çrregullimet e humorit dhe kujtesën, veçanërisht me rritjen e moshës si dhe tek gratë kur fillon menopauza.

Progesteroni

Një hormon seksual i implikuar kryesisht në ciklin riprodhues të femrës. Është gjithashtu i nevojshëm për funksionin seksual të mashkullit (pasi ndihmon prodhimin e testosteronit). 

Rolet kryesore të progesteronit janë të rregullojë ciklin menstrual, zhvillimin e karakteristikave seksuale femërore, si gjinjtë dhe shtatzëninë. Tek gratë, progesteroni prodhohet në vezore dhe funksionon në harmoni me estrogjenin.

Testosteroni

Një hormon seksual që është shtytësi kryesor i zhvillimit seksual dhe libidos mashkullore; gjithashtu luan një rol më të vogël në funksionimin seksual të femrës. 

Testosteroni shpesh mendohet si një nxitës i agresionit, dhe megjithëse luan një rol në agresion në një farë mase, ai gjithashtu ndikon në aftësitë gjuhësore, funksionimin njohës, rritjen dhe shëndetin fizik. Testosteroni prodhohet në testikujt e meshkujve dhe në vezoret e femrave.

Vazopresina

Një hormon i prodhuar nga hipotalamusi dhe i çliruar nga gjëndrra e hipofizës që ka disa funksione fiziologjike, duke përfshirë rregullimin e presionit të gjakut dhe funksionin e qarkullimit të gjakut. 

Hulumtimet e fundit (më së shumti te kafshët) sugjerojnë se vazopresina mund të luajë gjithashtu një rol në çrregullime si autizmi, si dhe të punojë në bashkëpunim me oksitocinën për të promovuar lidhjen sociale.

4. Cilat janë funksionet kryesore të hormoneve?

Funksioni kryesor i hormoneve është të komunikojnë midis organeve dhe indeve në të gjithë trupin për të rregulluar fiziologjinë dhe sjelljen. 

Kjo mund të përfshijë rregullimin e funksioneve fizike si frymëmarrja, tretja ose rritja. Hormonet gjithashtu kanë një ndikim në aktivitetet e sjelljes si gjumi, humori, lëvizja dhe funksioni seksual.

5. Cili është ndryshimi midis hormoneve dhe neurotransmetuesve?

Hormonet janë molekula sinjalizuese që sekretohen nga gjëndrat endokrine dhe që lehtësojnë komunikimin midis pjesëve të ndryshme të trupit, duke përfshirë indet, muskujt, qelizat nervore dhe organet. 

Neurotransmetuesit janë molekula sinjalizuese që transmetojnë mesazhe në mënyrë specifike nga qelizat nervore, duke përfshirë qelizat e tjera nervore, qelizat e muskujve ose gjëndrat.

Kimikate të caktuara mund të klasifikohen si hormone ashtu edhe si neurotransmetues. Këto përfshijnë dopaminën, oksitocinën dhe norepinefrinën.

6. Hormonet dhe jeta e përditshme

Hormonet janë nxitës të heshtur të sjelljes apo personalitetit, dhe gjurmët e tyre janë në aktivitete dhe dukuri të panumërta të përditshme, duke filluar nga tërheqja seksuale tek oreksi.

Dekada kërkimesh biologjike dhe psikologjike kanë zbuluar se disa hormone lidhen me tipare, emocione dhe sjellje specifike. Megjithatë, në realitet, sistemi endokrin i njeriut është aq kompleks sa që i njëjti kimik mund të sillet rrënjësisht ndryshe nga personi në person. 

Hormonet prekin njerëzit në mënyra të ndryshme gjatë gjithë jetës së tyre dhe nivelet e hormoneve mund të rriten në mënyrë dramatike në tranzicione fizike ose emocionale. 

Hormonet dhe sjellja

Hormonet ndikojnë në sjellje në një mori mënyrash komplekse që shpesh varen nga situata. 

Testosteroni, për shembull, ka qenë i lidhur me sjelljen agresive ose antisociale dhe konkurrencën në situata që e kërkojnë atë. Nga ana tjetër, në situata jo konkurruese, testosteroni është shoqëruar me mbrojtje, bujari dhe sjellje prosociale.

Hormonet dhe persoanliteti

Disa studime kanë gjetur, se nivelet më të larta të testosteronit dhe dopaminës janë të lidhura me një ekstraversion më të madh.

Hormonet dhe humori

Rritjet e hormoneve si oksitocina dhe dopamina mund të nxisin ndjenja lumturie, kënaqësie ose eksitimi, ndërsa rënia e hormoneve si estrogjeni dhe progesteroni mund të shkaktojë ndryshime të humorit të ngarkuar negativisht. 

Uljet e testosteronit mund të lidhen me humorin e ulët; Testosteroni i tepërt mund të shkaktojë zemërim ose agresion.

Hormoni melatonin dhe gjumi

Hormoni melatonin është thelbësor për gjumin. Trupi prodhon melatoninë në mënyrë natyrale gjatë gjithë ditës në korrespondencë me ciklin 24-orësh ditë-natë. Arrin kulmin në mbrëmje kur është koha për të shkuar në shtrat dhe duke arritur nivelet më të ulëta në mëngjes.

Nivelet e rritura të melatoninës në qarkullimin e gjakut rrisin ndjenjën e përgjumjes; Kështu, disa njerëz mund të marrin suplemente melatonine për të nxitur gjumë. 

Megjithatë, ekspozimi i dritës herët në mëngjes, stërvitja e rregullt dhe një dietë e pasur me fruta dhe perime mund të ndihmojnë gjithashtu trupin të rregullojë ciklin e tij të melatoninës dhe të nxisë gjumin në një kohë ideale.

Hormonet dhe uria

Dëshira e njeriut për të ngrënë (dhe për të ndaluar kur ngopet) kontrollohet kryesisht nga hormonet. Kur trupi liron hormonin grelin, për shembull, oreksi rritet, ndërsa lirimi i leptinës (zakonisht pas konsumimit të një vakti) zvogëlon oreksin. 

Lëshimi i ghrelinës dhe leptinës luhatet gjatë gjithë ditës dhe ndikohet nga ritmi cirkadian i trupit, koha e vaktit të fundit dhe sasia e ushqimit që hahet. 

Megjithatë, pagjumësia, stresi ose faktorë të tjerë fiziologjikë mund të çojnë në rritje ose ulje të sasisë së hormoneve që mund të prishin oreksin.

A mund ta ulni kortizolin në mënyrë natyrale?

Ulja e stresit të përditshëm mund të ulë ndjeshëm nivelet e kortizolit. 

Përveç reduktimit të shpeshtësisë së ballafaqimit me situata stresuese (për shembull, duke ndryshuar punën ose duke i dhënë fund një marrëdhënieje të pakënaqur), strategjitë e reduktimit të stresit të përdorura gjerësisht përfshijnë:

• Ushtrimin e rregullt;
• Ushqimin e shëndetshëm;
• Meditimin;
• Praktikimin e frymëmarrjes së thellë;
• Terapinë kognitive të sjelljes;

7. Hormonet seksuale

Kur njerëzit mendojnë për hormonet, hormonet seksuale, më së shumti testosteroni dhe estrogjeni, janë të parët që vijnë në mendje, për arsye jo befasuese. 

Hormonet seksuale janë kritike për funksionin seksual, epshin dhe riprodhimin, zona me interes të madh për shumë të rritur. Ato gjithashtu kanë një dorë në lidhjet romantike dhe marrëdhëniet afatgjata. 

Megjithatë, pavarësisht nga fama e tyre, hormonet seksuale janë më komplekse nga sa kuptohet gjerësisht. Dhe ndërsa ato sigurisht ndikojnë në sjelljen seksuale, nuk janë shtytësi i vetëm i kënaqësisë seksuale dhe romantike të një individi.

A e ndryshojnë hormonet shijen e femrave tek meshkujt?

Studimet e kaluara kanë zbuluar se gjatë ovulacionit (kur nivelet e hormoneve si estrogjeni rriten), gratë heteroseksuale tërhiqen më shumë nga burrat me fytyra “mashkullore” (nofulla e theksuar, vetulla e trashë, etj.). 

Megjithatë, hulumtimet më të reja dhe më rigoroze gjen një lidhje të vogël midis ovulacionit dhe preferencave të bashkëshortit të grave, duke sugjeruar se roli i hormoneve në shijen seksuale të grave mund të mbivlerësohet.

A ndikojnë hormonet në shijen e meshkujve tek femrat?

Disa studime tregojnë se testosteroni mund të rrisë preferencën e burrave heteroseksualë për gratë me tipare më femërore. 

A mund të ndikojnë hormonet në marrëdhëniet romantike?

Hormonet luajnë një rol kyç në dëshirën, dashurinë dhe lidhjen. Tërheqja e hershme, për shembull, nxitet nga testosteroni ose estrogjeni; sapo të krijohet një lidhje, dopamina (e lidhur me shpërblimin) inkurajon dikë që të kalojë më shumë kohë me partnerin e ri. 

Oksitocina krijon një dëshirë për të ushqyer partnerin, duke hedhur bazat për një angazhim më të qëndrueshëm.

A mundet që hormonet të rrisin apo pakësojnë dëshirën seksuale?

Po. Tek gratë, estrogjeni (i cili arrin kulmin gjatë periudhës së saj më pjellore të muajit) lidhet me rritjen e dëshirës seksuale. Progesteroni i lartë, nga ana tjetër, mund ta ulë atë. 

Tek meshkujt, testosteroni nxit dëshirën seksuale dhe nivelet e ulëta mund të rezultojnë në mosfunksionim seksual dhe dëshirë të fjetur.

8. Çrregullimet hormonale

Meqenëse hormonet kryejnë një gamë kaq të gjerë funksionesh në mendje dhe trup, ato mund të shkaktojnë simptoma të pakëndshme fizike, psikologjike dhe gjendje mjekësore, kur ato bien jashtë ekuilibrit. 

Çrregullimet hormonale ose çrregullimet endokrine nuk janë gjithmonë të lehta për t’u identifikuar dhe mund të kërkojnë teste mjekësore për t’i diagnostikuar siç duhet. 

Ndërsa çrregullimet endokrine mund të kërkojnë trajtim mjekësor formal, disa çekuilibra hormonale mund të trajtohen me ndryshime në stilin e jetës ose duke trajtuar drejtpërdrejt simptomat. 

Në disa raste, megjithatë, hormonet shtesë mund të jepen për të korrigjuar çekuilibrat.

Çfarë është një çekuilibër hormonal?

Një çekuilibër hormonal ndodh kur ka shumë ose shumë pak një hormon të caktuar në qarkullimin e gjakut. 

Mund të shkaktojë simptoma negative fizike ose psikologjike, të tilla si paqëndrueshmëria e humorit ose depresioni, shtimi ose humbja e peshës, cikle menstruale të ndërprera, lodhja e shpeshtë, dhimbje muskulore ose një gamë e gjerë simptomash të tjera.

Si menaxhohen dhe trajtohen çekuilibrat hormonalë?

Individët që dyshojnë për një çekuilibër hormonal duhet të konsultohen me një mjek për të matur nivelet e hormoneve dhe për të testuar për shkaqe të tjera të mundshme të simptomave negative. 

Nëse identifikohet një çekuilibër hormonal, trajtimi mund të përfshijë terapi shtesë hormonale ose medikamente hormonale-bllokuese (të tilla si medikamentet anti-androgjen). Ndryshimet e stilit të jetesës, të tilla si humbja e peshës ose ngrënia e një diete më të shëndetshme, mund të ndihmojnë gjithashtu trupin të rregullojë më mirë hormonet e tij.

Cilat janë disa çrregullime të zakonshme hormonale?

Çrregullimet e zakonshme endokrine përfshijnë:

• Hipo- dhe hipertiroidizmin (ku tiroidja prodhon shumë pak ose shumë hormon tiroide);
• Gjigantizmi (në të cilin gjëndra e hipofizës prodhon sasi të tepërta të hormonit të rritjes);
• Sindromi i vezores policistike ose PCOS (në të cilin trupi i femrës prodhon sasi të tepërt të androgjenëve).

Si përdoren hormonet në trajtimin mjekësor?

Hormonet përdoren për të trajtuar një gamë të gjerë kushtesh mjekësore. Objektivat e zakonshme të terapisë hormonale përfshijnë simptomat e menopauzës, sindromën e vezores policistike, testosteronin e ulët, diabetin ose hipotiroidizmin. 

Hormonet mund të administrohen gjithashtu si pjesë e terapisë për afirmimin e gjinisë për individët transgjinorë.

Si përdoren hormonet në kujdesin e shëndetit mendor?

Terapia hormonale ndonjëherë mund të ndihmojë me simptomat e depresionit, por përdoret rrallë si një trajtim i linjës së parë. 

Megjithatë, terapia zëvendësuese hormonale (HRT) në gratë në menopauzë, së bashku me terapinë e testosteronit tek burrat me testosterone të ulët, janë treguar të dyja se përmirësojnë gjendjen shpirtërore në disa raste. 

Ndryshimet e humorit perimenopauzal, për shembull, mund t’i përgjigjen HRT-së.

Si ndikon kortizoli i tepërt në shëndetin fizik?

Nivelet e ngritura të kortizolit, që zakonisht rezultojnë nga stresi kronik,  janë treguar se dobësojnë funksionin imunitar, zvogëlojnë densitetin e kockave, nxisin shtimin në peshë dhe rrisin rrezikun e sëmundjeve të zemrës. 

Rritja e niveleve të hormonit të stresit për periudha të gjata kohore shoqërohet gjithashtu me një jetëgjatësi të shkurtuar.

Çfarë është shtati i shkurtër psikosocial?

Fëmijët e ekspozuar ndaj stresit kronik, që çon në nivele të tepërta të hormoneve të stresit, epinefrinës (adrenalinë), norepinefrinës dhe kortizolit, mund të përjetojnë ngecje në rritje, një gjendje e njohur si shtat i shkurtër psikosocial. 

Hormonet e stresit pengojnë funksionet kryesore të trupit si tretja dhe riparimi i qelizave (në mënyrë që të drejtojnë energjinë në përgjigjen e stresit lufto ose largohu), si dhe prodhimin e hormonit të rritjes. 

Me kalimin e kohës, kjo mund të çojë në ulje të densitetit të kockave, masës muskulore dhe lartësisë. Megjithatë, provat sugjerojnë se fëmijët që largohen nga mjedise abuzive ose stresuese janë në gjendje të “kapin hapin” dhe të rifitojnë shumë nga gjatësia e tyre e humbur.

Pse kam uri gjatë gjithë kohës?

Uria e tepërt mund të jetë hormonale. Individët që kanë defekte në mënyrën se si trupi i tyre prodhon ose i përgjigjet leptinës, për shembull, mund të zbulojnë se oreksi i tyre është më i madh se ai që nevojitet për të mbajtur peshën e tyre trupore, gjë që mund të çojë në obezitet dhe/ose shqetësim psikologjik. 

Në raste të rralla, mjekët mund të japin leptinë për të ndihmuar individë të tillë të frenojnë oreksin e tyre.

9. Mitet dhe fakte për hormonet

• Testosteroni është ai që i bën meshkujt burrërorë. 
• Oksitocina është “hormoni i dashurisë”. 
• Dhe kortizoli është përgjegjës për sasi të çmendura stresi, apo jo?

Jo tamam. Në fakt, shumica e asaj që një person mesatar kupton për rolin e hormoneve është një version shumë i thjeshtuar i mënyrës se si ato funksionojnë në të vërtetë në trupin e njeriut. 

• Në realitet, testosteroni është i nevojshëm si për burrat/djemtë ashtu edhe për gratë/vajzat. 
• Oksitocina mund të stimulojë ndjenja të këndshme dhe të forcojë lidhjet e ngushta, por gjithashtu është lidhur me ndjenjat e paragjykimit social. 
• Dhe kortizoli ndihmon trupin të përballet me situata stresuese dhe vetëm kur ka shumë prej tij për një kohë të gjatë, fillon të ketë efekte negative.

Miti: Femrat nuk kanë nevojë për testosteron

Pavarësisht lidhjes më të njohur të testosteronit me sjelljen dhe zhvillimin e mashkullit, testosteroni është në të vërtetë i rëndësishëm për të dy gjinitë, veçanërisht kur bëhet fjalë për seksualitetin. 

Studimet tregojnë se gratë me testosteron të zvogëluar (i prodhuar në vezore dhe në gjëndrën mbiveshkore) shfaqin ulje të dukshme të dëshirës seksuale; në disa raste, trajtimi i këtyre grave me testosteron mund të ndihmojë në rritjen e dëshirës seksuale.

Miti: Estrogjeni është i dëmshëm për meshkujt

Si burrat ashtu edhe gratë kanë estrogjen, dhe te burrat, sasitë normale të estrogjenit punojnë në bashkëpunim me testosteronin për të prodhuar spermë dhe për të forcuar epshin. 

Megjithatë, estrogjeni i tepërt te meshkujt mund të çojë në efekte anësore negative, duke përfshirë rritjen e gjirit, mosfunksionimin erektil, infertilitetin dhe uljen e dëshirës seksuale. 

Meshkujt që dyshojnë se kanë nivele të larta të estrogjenit duhet të konsultohen me një mjek.

Miti: Kortizoli shkakton stres

Kortizoli nuk shkakton stres; përkundrazi, ai lirohet nga trupi në mbrojtje të situatave stresuese. 

Por janë nivelet e tepërta të kortizolit, veçanërisht gjatë periudhave të gjata kohore, të cilat mund të çojnë në efekte negative p.sh. sistem imunitar i dobësuar ose ankth i shtuar etj.

Miti: Mund të krijosh varësi nga adrenalina

Disa njerëz, që shpesh quhen “kërkuesit e emocioneve” dëshirojnë dhe kërkojnë në mënyrë aktive situata që u japin atyre një hov të adrenalinës, si sportet ekstreme.

Megjithëse njerëz të tillë quhen shpesh “të varur nga adrenalina”, DSM aktualisht nuk e njeh varësinë nga adrenalina si një diagnozë formale. Megjithatë, studimet sugjerojnë se kërkuesit e ndjesive mund të jenë më të prekshëm ndaj varësive të tjera, siç është abuzimi me substancat.

A mund t’ju japë adrenalina forcë mbinjerëzore?

Ka pasur raste të dokumentuara të të ashtuquajturës “forcë histerike”, në të cilat dikush që është nën kontrollin e stresit intensiv është në gjendje të shfaqë forcë ose frikë ekstreme. 

Dikush, fëmija i të cilit është bllokuar nën një makinë, për shembull, mund ta gjejë veten përkohësisht në gjendje të ngrejë mjetin e rëndë për të çliruar fëmijën e tij. Megjithëse kuptimi shkencor i forcës histerike është i kufizuar (pasi nuk është e mundur të rikrijohen situata të tilla për jetë a vdekje në mjedise laboratorike).

Studiuesit dyshojnë se nivelet jashtëzakonisht të larta të adrenalinës dhe norepinefrinës drejtojnë nivele të larta të oksigjenit dhe gjakut në muskuj, duke i lejuar ato për të kryer bëma që, në kushte normale, do të ishin të pamundura. 

Konkluzion

Hormonet ndihmojnë në rregullimin e pjesës më të madhe të fiziologjisë dhe sjelljes së organizmit, duke përfshirë:

• Gjumin
• Tretjen
• Funksionin seksual
• Stresin
• Gjendjen shpirtërore. 

Hormonet janë një pjesë e rëndësishme dhe thelbësore e ekzistencës njerëzore. Ndërsa trupi juaj normalisht balancon me kujdes hormonet e tij, të kesh shumë pak ose shumë një hormon të caktuar mund të çojë në probleme shëndetësore. 

Nëse jeni duke përjetuar ndonjë simptomë shqetësuese, është e rëndësishme të flisni me mjekun tuaj. Ata mund të bëjnë teste për të parë nëse keni një çekuilibër hormonal ose nëse diçka tjetër po shkakton simptomat tuaja.

Gjithashtu shëndeti hormonal lidhet d.p.d. me shëndetin mendor.