Ankthi social – Shkaqet, simptomat dhe trajtimi

Ankthi social është një çrregullim që zhvillon kryesisht ndjesi nervoziteti dhe sikleti tepër të lartë kur ndodhemi në prani të njerëzve.

Mund t’ju ketë ndodhur që duart t’ju jenë djersitur para se të prezantoni një projekt apo kur takoni njerëz. Por kjo i ndodh shumicës së njerëzve. Një çrregullim i ankthit social nuk është vetëm kaq. Ka shmangie të fuqishme të situatave dhe një izolim i tillë që ndikon jashtëzakonisht jetë e personit.

Zbuloni më shumë:

1. Kur ndodh ankthi social?
2. Çfarë e shkakton ankthin social?
3. Cilat janë simptomat e ankthit social?
4. Si ndikon ankthi social në jetën tuaj?
5. Diagnistikimi i ankthit social
6. Trajtimi për çrregullimin e ankthit social

1. Kur ndodh ankthi social?

Çdokush me çrregullime të ankthit social mund ta përjetojë atë në mënyra të ndryshme. Por këtu janë disa situata të zakonshme me të cilat njerëzit priren të kenë probleme:

• Biseda me të huajt;
• Duke folur në publik;
• Takimet;
• Kontakti me sy;
• Hyrja në vende me njerëz;
• Përdorimi i banjove publike;
• Vajtja në festa;
• Konsumimi i ushqimit para njerëzve të tjerë;
• Vajtja në shkollë ose në punë;
• Fillimi i bisedave;

2. Çfarë e shkakton ankthin social?

Të gjithë njerëzit me shqetësime sociale kanë arsye të ndryshme pse kanë frikë nga situata të caktuara:

• Të ndjerit i gjykuar nga të tjerët në situata shoqërore;
• Frika nga turpërimi para njerëzve – si duke u skuqur, djersitur ose dridhur;
• Frika se mos ofendon rastësisht dikë;
• Duke qenë në qendër të vëmendjes;
• Frika se mos bën gjëra jashtë kontrrollit;
• Sikletosja – vënia e vetes në vështirësi dhe që pamundësi për t’ia dalë;

Shkaqet mund të jenë më komplekse se kaq.

• Gjenetika ka të ngjarë të ketë të bëjë me të: Nëse keni një anëtar të familjes me fobi sociale, ju mund të jeni më të rrezikuar ta keni.
• Keni një amigdala tepër aktive – pjesa e trurit që kontrollon përgjigjen tuaj të frikës.
• Mund të lidhet me një histori abuzimi, ngacmimi ose bullizmi.
• Fëmijët e ndrojtur gjithashtu kanë më shumë të ngjarë të bëhen të rritur të shqetësuar nga shoqëria.
• Fëmijët me prindër mbizotërues ose kontrollues. 
• Të paturit e një gjendje shëndetësore që tërheq vëmendjen për pamjen ose zërin tuaj, gjithashtu mund të shkaktojë ankth shoqëror.

Çrregullimi i ankthit social shfaqet zakonisht në moshën 13 vjeç.

3. Cilat janë simptomat e ankthit social?

Përsëri, përvoja mund të jetë e ndryshme për të gjithë, por nëse keni ankth shoqëror dhe jeni në një situatë stresuese, mund të keni simptoma si:

• Rrahje të shpejtë të zemrës;
• Tensioni i muskujve;
• Marramendje;
• Ndjesi të të vjellit;
• Skuqje në fytyrë dhe kraharor;
• Djersitje e duarve dhe në fytyrë;
• Ndjesi shqetësimi në stomak dhe diarre;
• Pamundësia për të marrë frymë mirë;
• Nxehtësi ose ftohtësi në trup;
• Dridhje e duarve, këmbëve;
• Të folurit bëhet i pakuptueshëm nga dridhjet, frymëmarrja jo e mirë  dhe ngarkesa emocionale

Ju mund të filloni të keni simptoma dhe të shqetësoheni menjëherë para ngjarjes, ose mund të kaloni me javë duke u shqetësuar për këtë. Më pas, ju mund të kaloni shumë kohë dhe energji mendore duke u shqetësuar se si keni vepruar.

4. Si ndikon ankthi social në jetën tuaj?

Çrregullimi i ankthit social ju pengon të jetoni jetën tuaj.

Do të shmangni situatat që shumica e njerëzve i konsiderojnë “normale”. Mund ta keni të vështirë të kuptoni se si të tjerët mund t’i kalojnë ato kaq lehtë.

Kur shmangni të gjitha ose shumicën e situatave shoqërore, kjo ndikon në marrëdhëniet tuaja personale. Por, mund të çojë gjithashtu në:

• Vetëvlerësim të ulët;
• Mendime negative;
• Depresion;
• Ndjeshmëri ndaj kritikës;
• Aftësi të dobëta sociale;

5. Diagnistikimi i ankthit social

Mjeku psikiatër ose një psikolog i specializuar mund të diagnostikojnë fobinë sociale ose ankthin social.

Gjatë terapisë suaj, psikologu do t’ju kërkojë të shpjegoni simptomat tuaja dhe situatat që i shkaktojnë ato.

Kriteret për çrregullimin e ankthit shoqëror përfshijnë:

• Një frikë e vazhdueshme nga situatat sociale për shkak të frikës nga poshtërimi ose sikleti;
• Ndjenja e ankthit ose panikut para një ndërveprimi shoqëror;
• Kuptoni që frika juaj është e paarsyeshme;
• Ankthi ju ndikon në jetën e përditshme;

Kujdes, këto informacione që ndahen këtu nuk shërbejnë për të diagnostikuar veten apo dikë tjetër që ju njihni. Ju duhet të përdorni informacionin për të kuptuar nëse i keni këto simptoma dhe të kërkoni një vlerësim profesional që të konfirmon shqetësimin dhe format e trajtimit.

6. Trajtimi për çrregullimin e ankthit social

Disa lloje të trajtimit janë në dispozicion për çrregullimet e ankthit. Rezultatet e trajtimit ndryshojnë nga personi në person. Disa njerëz kanë nevojë vetëm për një lloj trajtimi. Sidoqoftë, të tjerët mund të kërkojnë më shumë se një. 

Mundësitë e trajtimit për çrregullimin e ankthit social përfshijnë:

Terapia CBT

Kjo terapi – CBT ndihmon nëtrajtimin e bazës së shqetësimit, pasi punon me zëvendësimin e mendimeve, sfidimit të besimeve jo të shëndetshme që mund të jenë krijuar përgjat kohës, etj.

Terapia e ekspozimit

Kjo lloj e terapisë ju ndihmon gradualisht të përballeni me situatat sociale, në vend që t’i shmangni ato.

Terapia në grup

Kjo terapi ju ndihmon të mësoni aftësi dhe teknika sociale për të bashkëvepruar me njerëzit në mjediset sociale. Pjesëmarrja në terapi grupi me të tjerët që kanë të njëjtën frikë mund t’ju bëjë të ndiheni më pak vetëm Kjo do t’ju japë një shans për të praktikuar aftësitë tuaja të reja përmes lojës me role.

Trajtimet në shtëpi përfshijnë:

• Shmangia e kafeinës: Ushqime të tilla si kafe apo çokollatë janë stimulues dhe mund të rrisin ankthin.
• Bërja e gjumit të bollshëm: Rekomandohet të bëni të paktën tetë orë gjumë në natë. Mungesa e gjumit ka pasoja si psh mund të rrisë ankthin dhe të përkeqësojë simptomat e fobisë sociale.
• Mbani frikën tuaj nën kontroll duke:
  • Njohur shkaktarët që ju bëjnë të filloni të ndiheni nervoz ose jashtë kontrollit;
  • Praktikimi i teknikave të relaksimit dhe frymëmarrjes;
  • Ndjekja e një programi të shëndetshëm jetese;

Fobia sociale nuk ka pse të kontrollojë jetën tuaj. Megjithëse mund të duhen javë ose muaj që terapia t’ju ndihmojë të filloni të ndiheni më të qetë dhe më të sigurt në situata shoqërore.

Konkluzion

Të folurit në publik ose të ecësh në një dhomë me njerëz nuk është emocionuese për të gjithë. Çrregullimi i ankthit social (i njohur gjithashtu si fobi sociale) është një nga çrregullimet më të zakonshme dhe të trajtueshme. 

Njerëzit me këtë çrregullim:

• Kanë probleme të flasin me të tjerë, të takojnë njerëz të rinj dhe të marrin pjesë në tubime shoqërore.
• Ata kanë frikë se mos gjykohen nga të tjerët.
• Ata mund të kuptojnë se frika e tyre është iracionale ose e paarsyeshme, por ndihen të pafuqishëm për t’i kapërcyer ato.

Ankthi social është ndryshe nga ndrojtja. Ndrojtja është zakonisht afatshkurtër dhe nuk prish jetën e dikujt. Ankthi social është i vazhdueshëm dhe stresues.

Mund të ndikojë në aftësinë e dikujt për të:

• Punuar;
• Ndjekur shkollën;
• Zhvilluar marrëdhënie të ngushta me njerëz jashtë familjes së tyre etj.

Trajtimi profesional është i nevojshëm që ju të kaloni këtë sfidë. Mund të jetë e vështirë për dikë të shkojë dhe të kërkojë ndihmë në zyrën e psikologut, kështu forma më e rekomanduar është ajo e trajtimit online dhe përfshin të njëjtat përfitime dhe më komode.