Shëndeti mendor – Faktorët, shenjat, llojet

Shëndeti mendor përfshin mirëqenien tonë emocionale, psikologjike dhe sociale, Ndikon në mënyrën se si mendojmë, ndjejmë dhe veprojmë.

Gjithashtu ndihmon në përcaktimin se si e trajtojmë stresin, si lidhemi me të tjerët dhe si bëjmë zgjedhje. 

Shëndeti mendor është i rëndësishëm në çdo fazë të jetës, nga fëmijëria dhe adoleshenca deri në moshën madhore.

Në këtë artikull do të lexoni:

1. Faktorë që ndikojnë tek shëndeti mendor
2. Shenja paralajmërimi të shëndetit mendor
3. Llloje të zakonshme të çrregullimeve mendore
4. Mirëqënia dhe shëndeti mendor

1. Faktorë që ndikojnë tek shëndeti mendor

Gjatë jetës tuaj, nëse keni probleme të shëndetit mendor, mendimi, humori dhe sjellja juaj mund të ndikohen. 

Shumë faktorë kontribuojnë në problemet e shëndetit mendor, duke përfshirë:

• Faktorët biologjikë, të tillë si gjenet ose kimia e trurit (hormonet & neurotransmetuesit);
• Përvojat e jetës, të tilla si trauma ose abuzimi;
• Histori familjare me probleme të shëndetit mendor;

Problemet e shëndetit mendor janë të zakonshme, por ndihma shpesh është e nevojshme. 

Njerëzit me shqetësime apo probleme të shëndetit mendor, mund të përmirësohen apo trajtohen plotësisht.

2. Shenja paralajmërimi të shëndetit mendor

Nuk jeni i sigurt nëse ju ose dikush që njihni po jeton me probleme të shëndetit mendor? 

Përjetimi i një ose më shumë prej simptomave të mëposhtme mund të jetë një shenjë paralajmëruese e hershme e një problemi:

• Ndryshimet ekstreme në të ngrënit shumë ose shumë pak;
• Ndryshimet ekstreme në të fjeturit shumë ose shumë pak;
• Tërheqja nga njerëzit deri në izolimi;
• Mugesë dëshire dhe motivimi për aktivitetet e zakonshme ose ato që dikur i preferonit;
• Duke pasur energji të ulët ose aspak;
• Të ndjerit i mpirë ose bosh;
• Duke pasur dhimbje, ndonjherë të pashpjegueshme nga ana mjekësore;
• Të ndjerit të pafuqishëm ose të pashpresë;
• Pirja e duhanit, pirja e alkolit ose përdorimi i drogësderi në varësi; 
• Probleme me përqëndrimin dhe harroni shpesh
• Të ndjerit vazhdimisht të zemëruar, të mërzitur, të shqetësuar ose të frikësuar;
• Duke bërtitur ose grindur me familjen dhe miqtë;
• Përjetoni ndryshime të rënda të humorit që shkaktojnë probleme në marrëdhënie;
• Duke pasur mendime dhe kujtime të vazhdueshme, nuk mund t’i largosh nga koka;
• Të dëgjosh zëra ose të besosh gjëra që nuk janë të vërteta;
• Duke menduar për të dëmtuar veten ose të tjerët;
• Pamundësia për të kryer detyrat e përditshme si kujdesi për fëmijët tuaj ose shkuarja në punë ose shkollë;

Kujdes përmendja e këtyre shenjave ka si funksion ndërgjegjësimin tuaj se kur ju ose personi që njihni ka nevojë për ndihmë profesionale.

Mos diagnostikoni veten ose dike tjetër me një shqetësim të cakuar. Këtë mund ta bëjë vetëm një profesionist.

3. Llloje të zakonshme të çrregullimeve mendore

Llojet më të zakonshme të shqteësimeve mendore janë:

• Depresioni;
• Çrregullimet e ankthit të tilla si:
  • çrregullimet e ankthit të përgjithësuar;
  • çrregullimet e ankthit social;
  • çrregullimet e panikut dhe fobitë.
• Çrregullimi obsesiv-kompulsiv (OCD)
• Çrregullimi bipolar;
• Çrregullimi i stresit post-traumatik (PTSD)
• Skizofrenia;

4. Mirëqënia dhe shëndeti mendor

Mirëqënia e një shëndeti mendor i lejon njerëzit të:

• Përballojnë streset e jetës;
• Punojnë në mënyrë produktive;
• Të realizohen në nivel personal dhe profesional;
• Të japin kontribute domethënëse për komunitetin;

Mënyrat për të ruajtur shëndetin mendor pozitiv përfshijnë:

• Marrja e ndihmës profesionale nëse ju nevojitet;
• Lidhja me të tjerët;
• Qëndrimi pozitiv;
• Duke qënë aktiv fizikisht;
• Duke ndihmuar të tjerët;
• Të marrësh gjumë të mjaftueshëm;
• Zhvillimi i aftësive përballuese;
• Kujdesi ndaj vetes;

Konkluzion

Shëndeti mendor i referohet mirëqenies njohëse, të sjelljes dhe emocionale. 

Gjithçka ka të bëjë me mënyrën se si njerëzit mendojnë, ndjejnë dhe sillen. Njerëzit ndonjëherë përdorin termin “shëndet mendor” për të nënkuptuar mungesën e një çrregullimi mendor.

Faktorët në jetën e njerëzve, lidhjet ndërpersonale dhe faktorët fizikë mund të kontribuojnë në çrregullime të shëndetit mendor.

Shëndeti mendor mund të ndikojë në jetën e përditshme, marrëdhëniet dhe shëndetin fizik.

Ju nuk duhet të vuani vetëm dhe të prisni që gjërat të zgjidhen vetë, kërko ndihmë dhe angazhohu për të dalë që aty!