Problemet sociale – Ndikimi i tyre në shëndetin mendor

Problemet sociale janë çdo gjendje ose sjellje që kanë pasoja negative për një numër të madh njerëzish, që zakonisht duhen adresuar.

Shumë lloje të kushteve dhe sjelljeve negative konsiderohen mjaftueshëm negativë për të fituar statusin e një problemi social. Kjo në varësi se sa njerëzit, komunitetet e veçanta që preken apo udhëheqësit i kushtojnë rëndësi, apo i japin zë.

Shembuj të zakonshëm të problemeve sociale që do të trajtohen janë si më poshte:

1. Varfëria
2. Ndryshimi i klimës
3. Mbipopullimi 
4. Imigrimi
5. Diskriminimi racor
6. Obeziteti
7. Bullizmi 
8. Udhëheqja e dobët

1. Varfëria

Varfëria është problem mbarëbotëror. Varfëria i referohet mungesës së nevojave themelore të nevojshme për një standard të mirë jetese, si ushqimi, strehimi, arsimi dhe kujdesi shëndetësor i mjaftueshëm.

Shpesh çon në përjashtim social, mundësi të kufizuara dhe një cikël varfërie ndër breza.

Sipas Habitat for Humanity, një e katërta e popullsisë së botës jeton në kushte që dëmtojnë shëndetin dhe sigurinë e tyre. 

Të jetosh në varfëri rrit rrezikun e zhvillimit të problemeve të shëndetit mendor. Stresiorët që lidhen me varfërinë, si pasiguria financiare, strehimi i papërshtatshëm, aksesi i kufizuar në kujdesin shëndetësor dhe përjashtimi social, mund të kontribuojnë në ankth, depresion dhe sëmundje të tjera mendore.

Gjithashtu burimet e kufizuara financiare mund t’i bëjnë të papërballueshme shërbimet e shëndetit mendor. Kjo pabarazi në aksesin në kujdes mund t’i pengojë individët të marrin trajtim në kohë dhe të duhur për nevojat e tyre të shëndetit mendor.

2. Ndryshimi i klimës

Një klimë më e ngrohtë dhe në ndryshim të vazhdueshëm, është një kërcënim për të gjithë botën. 

Ndryshimi i klimës prek të gjithë popullsinë botërore dhe Unioni i Shkencëtarëve, të shqetësuar, e quan këtë çështje sociale “një nga problemet më shkatërruese që njerëzimi ka hasur ndonjëherë.”

Në të gjithë botën, njerëzit tashmë po kalojnë dimra më të ngrohtë, stuhi më të rënda dhe ngjarje të reshjeve, si dhe zjarre më të shpeshta. 

Ndryshimi i klimës shoqërohet me një rritje të ngjarjeve ekstreme të motit, si uraganet, përmbytjet, zjarret dhe valët e të nxehtit. Këto fatkeqësi mund të çojnë në:

• Migrim/emigrim/zhvendosje;
• Humbje të shtëpive;
• Përçarje të komuniteteve, duke rezultuar në;
  • ankth;
  • stres,
  • traumë;
  • pikëllim;
  • çrregullim të stresit post-traumatik (PTSD) midis individëve të prekur.

Numri emocional i përjetimit ose dëshmitarit të ngjarjeve të tilla mund të ketë efekte afatgjata në shëndetin mendor.

3. Mbipopullimi

Ndërsa popullsia e botës rritet, burimet bëhen më të pakta. Kombet e Bashkuara raportojnë se popullsia aktuale prej 7.7 miliardë, pritet të rritet në dekadat e ardhshme, me një parashikim prej 8.5 miliardë deri në vitin 2030.

Zonat me rritjen më të shpejtë të botës, si Afrika nën-Sahariane, shpesh përballen me burime të pakta toke për bujqësi. Ndërsa popullsia bëhet më shumë sesa mund të mbajë vendi, njerëzit do të duhet të lëvizin diku tjetër për të shmangur urinë.

Marrëdhënia midis mbipopullimit dhe shëndetit mendor është komplekse dhe e shumëanshme. Ndërsa vetë mbipopullimi nuk mund të shkaktojë drejtpërdrejt probleme të shëndetit mendor, ai mund të kontribuojë në faktorë të ndryshëm që ndikojnë në mirëqenien mendore.

Zonat e mbipopulluara shpesh përjetojnë dendësi të lartë të popullsisë dhe kushte jetese të mbushura me njerëz. Të jetosh në mjedise të mbushura me njerëz mund të rrisë nivelet e stresit dhe të çojë në ndjenja nervozizmi, ankthi dhe mungesë të privatësisë.

Ekspozimi afatgjatë në hapësirat e mbushura me njerëz mund të kontribuojë në stresin kronik, i cili mund të ndikojë negativisht në shëndetin mendor.

Pavarësisht se jetojnë në zona me popullsi të dendur, individët mund të përjetojnë izolim social dhe ndjenja të tjetërsimit. Rritja e shpejtë e komuniteteve mund të çojë në:

• Dobësimin e lidhjeve sociale;
• Reduktimin e rrjeteve të mbështetjes sociale;
• Mungesën e ndërveprimeve kuptimplota sociale.

Vetmia dhe izolimi janë faktorë të njohur rreziku për problemet e shëndetit mendor.

Qasja e pamjaftueshme në shërbime cilësore gjithashtu ka pasoja negative për shëndetin mendor, pasi individët luftojnë për të marrë kujdesin e duhur.

4. Imigrimi

Njerëzit lëvizin nga një vend në tjetrin, por në vetvete, ky nuk është një problem social. 

Sidoqoftë, emigracioni mund të japë stres për programet qeveritare dhe sistemet shoqërore brenda një vendi dhe mund të jetë një temë përçarëse në një shoqëri. 

Këto strese të lidhura me emigracionin, prekin shumë njerëz. Ata që shkojnë në një vend të ri hasen me çështje të përshtatjes dhe pranimit. Për ata që presin të huaj, preken nga dinamikat që sjellin me vete vetë migrantët dhe buxheti financiar i një shteti poashtu.

Emigrimi shpesh përfshin lënien pas të familjes, miqve dhe rrjeteve sociale të njohura. Përvoja e ndarjes dhe humbjes mund të çojë në ndjenja pikëllimi, vetmie dhe malli. Këto sfida emocionale mund të kontribuojnë në çështje të shëndetit mendor si depresioni dhe ankthi.

Lëvizja në një vend të ri shpesh përfshin përshtatjen me një kulturë, gjuhë, zakone dhe norma të ndryshme shoqërore. Procesi i përshtatjes kulturore mund të jetë stresues dhe dërrmues, duke çuar në ndjenja të çorientimit, konfuzionit dhe ndjenjës së mospërkatësisë. Kjo mund të ndikojë në mirëqenien mendore dhe të rrisë rrezikun e shqetësimit psikologjik.

Fëmijët e emigrantëve mund të përjetojnë sfida unike që lidhen me identitetin, integrimin kulturor dhe stresin e balancimit të kulturave të shumta. Këta faktorë mund të ndikojnë në shëndetin dhe mirëqenien e tyre mendore.

5. Diskriminimi racor

Diskriminimi dhe stigma kanë efekte të thella në shëndetin mendor, duke ndikuar tek individët që janë në shënjestër të qëndrimeve dhe besimeve diskriminuese.

Më shumë se 40 vjet pas miratimit të Aktit për të Drejtat Civile, pothuajse 60% e afrikano-amerikanëve ende jetojnë në lagje të ndara dhe 90% e afrikano-amerikanëve raportojnë se diskriminimi racor është ende një problem i madh.

Diskriminimi racor, sjell lindjen e problemeve të bashkjetesës mes grupeve të ndryshme dhe më tej.

Përjetimi i paragjykimeve, paragjykimeve ose margjinalizimit bazuar në karakteristika të tilla si:

• Raca;
• Përkatësia etnike;
• Gjinia;
• Orientimi seksual;
• Feja ose paaftësia mund të çojë në rritje të stresit, ankthit, depresionit dhe uljes së vetëbesimit.

Individët që përballen me diskriminim mund të përjetojnë ndjenja të dëshpërimit, të cilat mund të kontribuojnë në mendime/veprime vetëvrasëse.

6. Obeziteti

Obeziteti konsiderohet me të vërtetë një problem social për shkak të përhapjes së tij dhe rreziqeve shëndetësore që lidhen me të. Mund të ketë gjithashtu ndikime të rëndësishme në shëndetin mendor.

Individët me obezitet shpesh përballen me stigmën dhe diskriminimin shoqëror bazuar në peshën e tyre. Kjo mund të kontribuojë në imazhin negativ të trupit dhe vetëbesim të ulët. Theksi kulturor mbi dobësinë si forma ideale e trupit mund të çojë në ndjenja turpi, izolimi social dhe një vetë-perceptim negativ.

Obeziteti shoqërohet me një rrezik në rritje të çrregullimeve të shëndetit mendor si depresioni dhe ankthi. Ngacmimi i lidhur me peshën dhe diskriminimi mund të kontribuojnë në zhvillimin ose përkeqësimin e këtyre kushteve.

Depresioni dhe ankthi, nga ana tjetër, mund të ndikojnë në motivimin për aktivitet fizik, kujdesin për veten dhe sjelljet e shëndetshme.

Marrëdhënia midis emocioneve dhe ushqimit mund të jetë kompleks. Kjo mund të çojë në një cikël të përdorimit të ushqimit si një burim rehati ose si një mjet për të përballuar emocionet negative.

Trajtimi i obezitetit si një problem social kërkon një qasje të shumëanshme.

7. Bullizmi 

Bullizmi, ose “ngacmimi”, është një problem social i përhapur që mund të ketë ndikime të rënda në shëndetin mendor, si për individët që janë në shënjestër ashtu edhe për ata që përfshihen në sjellje ngacmuese.

Ngacmimi mund të shkaktojë shqetësime të rëndësishme emocionale dhe psikologjike.

Individët që përjetojnë ngacmim mund të zhvillojnë ankth, depresion dhe vetëbesim të ulët. Ata mund të ndihen të izoluar, të pashpresë dhe të përjetojnë një rënie në performancën akademike dhe funksionimin social.

Efektet e ngacmimit mund të shtrihen përtej përvojës së menjëhershme, me ndikime afatgjata në shëndetin mendor. Individët e ngacmuar mund të bartin plagët psikologjike të ngacmimit deri në moshën madhore, duke përjetuar rrezik në rritje të çrregullimeve të ankthit, depresionit, vetëdëmtimit dhe ideve vetëvrasëse.

Individët që përfshihen në sjellje ngacmuese mund të përjetojnë gjithashtu rezultate negative të shëndetit mendor. Ngacmimi mund të jetë një reflektim i çështjeve themelore emocionale, të tilla si vetëvlerësimi i ulët ose nevoja për pushtet dhe kontroll.

Autorët mund të kenë probleme me agresionin, të kenë vështirësi në krijimin e marrëdhënieve të shëndetshme dhe të përballen me vështirësi sociale dhe emocionale.

Trajtimi i bullizmit si një problem social kërkon një qasje gjithëpërfshirëse që përfshin parandalimin, ndërhyrjen dhe sistemet mbështetëse.

8. Udhëheqja e dobët

Udhëheqja e dobët mund të konsiderohet vërtet një problem social dhe mund të ketë ndikime të rëndësishme në shëndetin mendor në nivele individuale dhe shoqërore.

Këtu është një përmbledhje se si udhëheqja e dobët mund të kontribuojë në çështjet e shëndetit mendor:

• Mungesa e mbështetjes dhe udhëzimit. Udhëheqja e dobët, e karakterizuar nga mungesa e vizionit, kompetencës ose reagimit, mund t’i bëjë njerëzit të ndihen të pambështetur dhe të pasigurt.
• Shpërndarja e pamjaftueshme e burimeve duke çuar në pabarazi dhe akses të kufizuar në shërbimet kritike.
• Mungesa e menaxhimit të krizave mund të rezultojë në përgjigje të vonuara ose joefektive ndaj krizave, duke shkaktuar konfuzion, frikë dhe një ndjenjë pasigurie te popullata.
• Korrupsioni dhe padrejtësia. Këto çështje gërryejnë besimin dhe besimin e publikut tek lidershipi dhe institucionet.
• Polarizimi dhe përçarja. Ndarja sociale mund të kontribuojnë në trazira sociale, rritje të ankthit dhe një rënie të mirëqenies mendore si në nivel individual ashtu edhe në atë kolektiv.
• Planifikimi joadekuat afatgjatë mund të rezultojë në paqëndrueshmëri, pasiguri për të ardhmen dhe stres të shtuar, të cilat mund të ndikojnë në shëndetin dhe mirëqenien mendore.

Adresimi i lidershipit të dobët si një problem social kërkon promovimin e udhëheqjes etike, transparencës, llogaridhënies dhe angazhimit qytetar.

Kultivimi i udhëheqjes efektive që i jep përparësi mirëqenies së individëve dhe komuniteteve mund të kontribuojë në një shoqëri më të shëndetshme dhe më elastike, duke mbështetur shëndetin mendor dhe zhvillimin e përgjithshëm shoqëror.

Konkluzion

Termi “probleme shoqërore” zakonisht merret për t’iu referuar kushteve shoqërore që prishin ose dëmtojnë shoqërinë – krimi, racizmi dhe ngjarje të ngjashme. 

“Problemet sociale” studiohen nga sociologët dhe përqendrohet në mënyrën se si njerëzit arrijnë të kuptojnë se disa kushte duhet të shihen si një problem shoqëror, domethënë se si ata ndërtojnë shoqërisht problemet sociale. 

Në mënyrë tipike, procesi i problemeve shoqërore fillon me pretendimet se disa kushte duhet të konsiderohen si një problem, që më pas të kuptohet në mënyra të veçanta dhe se duhet të adresohet. 

Njerëz të tjerë u përgjigjen këtyre pretendimeve dhe i ripunojnë ato, në mënyrë që problemi social të ndërtohet dhe rindërtohet nga media, publiku i gjerë, politikëbërësit, punonjësit e problemeve sociale që zbatojnë politikën dhe kritikët që vlerësojnë efektivitetin e politikës. 

Procesi është kompleks: disa pretendime prodhojnë një reagim të shpejtë, ndërsa të tjerët kanë vështirësi të gjejnë një audiencë. Që një gjendje ose sjellje të konsiderohet një problem social, duhet të ketë pasoja negative për një numër të madh njerëzish. 

Të gjitha këto çështje që u diskutuan më lart, janë probleme që prekin shumë njerëz në shoqëri.