Çrregullimet e humorit – 7 Mënyrat e trajtimit

Çrregullimet e humorit janë një kategori e kushteve të shëndetit mendor të karakterizuara nga shqetësime të rëndësishme në gjendjen emocionale ose humorin e një individi.

Këto shqetësime mund të përfshijnë periudha depresioni, manie ose një kombinim të të dyjave. Çrregullimet e humorit mund të kenë një ndikim të thellë në jetën e përditshme, marrëdhëniet dhe mirëqenien e përgjithshme të një personi. Këtu janë disa lloje të zakonshme të çrregullimeve të humorit:

Më poshtë jepen 7 mënyrat e trajtimeve për lloje specifike të çrregullimeve të humorit:

1. Psikoterapia
2. Trajtimi mjeksor
3. Terapia elektrokonvulsive (ECT)
4. Suplementët natyral
5. Praktika të ndryshme alternative
6. Aktivitete
7. Shërbimi rezidencial

      1.Psikoterapia                                 

Psikoterapia, përmes një sërë teknikash trajtimi, synojnë të ndihmojnë një person të identifikojë dhe të ndryshojë emocionet, mendimet dhe sjelljet e pashëndetshme.

Psikoterapia zhvillohet me një profesionist të trajnuar dhe të licencuar të shëndetit mendor, si një psikolog ose psikiatër. Mund të ofrojë mbështetje, edukim dhe udhëzime për ju dhe/ose familjen tuaj për t’ju ndihmuar të funksiononi më mirë dhe të rrisni mirëqenien tuaj.

Disa nga llojet më të zakonshme të psikoterapisë përfshijnë:

• Terapia konjitive e sjelljes (CBT): Ky është një lloj psikoterapie i strukturuar dhe i orientuar drejt qëllimit.
• Terapia e sjelljes dialektike (DBT): DBT është një lloj terapie bisede që bazohet në terapinë konjitive të sjelljes (CBT), por është përshtatur posaçërisht për njerëzit që përjetojnë emocione shumë intensivisht.
• Terapia psikodinamike: Kjo lloj terapie bazohet në idenë se sjellja dhe mirëqenia mendore ndikohen nga përvojat e fëmijërisë dhe mendimet ose ndjenjat problematike të përsëritura që janë jashtë vetëdijes suaj (ata janë të pavetëdijshme).

Psikoterapia është efektive në trajtimin e:

• Depresionit Madhor;
• Çrregullimit Depresiv Kronik;
• Çrregullimit Bipolar;
• Depresioni Sezonal;
• Çrregullimit Premenstrual Disforik;
• Çrregullimit depresiv të shkaktuar nga një gjendje mjeksore si, kanceri, dëmtimet, infeksionet dhe sëmundjet kronike;
• Çrregullimi i humorit i shkaktuar nga substancat si, abuzimi i drogës, alkoolit, ekspozimit ndaj toksinave ose formave të tjera të trajtimit;

2. Trajtimi mjeksor

Çrregullimet e rënda të humorit, mund të trajtohen me ilaçe. Në disa raste, lind nevoja të hospitalizohen (të shtrohen në spital), veçanërisht nëse ata shfaqin sjellje të rrezikshme ose psikotike. 

Është e mundur që mjeku t’ju rekomandojë ilaçe, paralelisht me trajtimin psikologjik që po ndiqni. Ky kombinim bëhet për të përshpejtuar trajtimin.

Për të moderuar shpejt simptomat, mjeku mund t’ju sugjerojë: 

• Antidepresantë;
• Antipsikotikë;
• Ilaçe kundër ankthit;
• Stabilizues të humorit, etj,.

Megjithëse antidepresantët janë të dobishëm, mund të shkaktojnë episodet maniake në disa pacientë. Të gjitha ilaçet mbartin rreziqe të efekteve anësore dhe kërkojnë monitorim profesional. 

Trajtimi mjeksor është efektiv në trajtimin e:

• Depresionit Madhor;
• Depresionit Kronik;
• Çrregullimit Premenstrual Disforik;
• Çrregullimit Bipolar;
• Çrregullimit depresiv nga gjëndjet mjekësore;
• Sjelljeve psikotike;
• Stabilizimin e lëndëve kimike të trurit;

3. Terapia elektrokonvulsive (ECT)

Shkaku kryesor i çrregullimeve të humorit duket se qëndron në një çekuilibër të lëndëve kimike të trurit (hormone apo neurotransmetues) që ndikojnë në humorin tonë. 

Terapia elektrokonvulsive (ECT) përçon në trurin tonë një formë elektriciteti, e cila shkakton ndryshime në kiminë e trurit, me qëllim arritjen e ekuilibrit tonë emocinal. 

Zakonisht ECT përdoret kur trajtimet e tjera kanë qënë të pasuksesshme dhe veçanërisht kur simptomat e çrregullimit të humorit janë ekstreme ose të rrezikshme.

ECT përdoret për të trajtuar:

• Depresionin Madhor;
• Depresionin Kronik;
• Psikozat;
• Çrregullimin Bipolar/Maninë;

Në disa raste ECT përdoret gjatë shtatzanisë, kur ilaçet nuk mund të merren sepse ato mund të dëmtojnë fetusin në zhvillim.

Edhe pasi të përmirësohen simptomat tuaja, do t’ju duhet akoma trajtim i vazhdueshëm i depresionit për të parandaluar një përsëritje. Trajtimi i vazhdueshëm mund të jetë ECT me më pak frekuencë, por më shpesh, si dhe duke përfshirë trajtimin mjeksor ose psikoterapi.

4. Suplementët natyral

Të njohura ndryshe si medikamente pa recetë, suplementet me origjinë bimore:

• Përmirësojnë gjendjen shpirtërore;
• Stabilizojnë emocionet;
• Ulin ankthin;

Një përfitim kryesor nga këto substanca, është se ato përgjithësisht mendohet se janë të sigurta për t’u përdorur dhe pa efekte anësore të mëdha. Ato mund të përdoren në vend të, ose si një shtesë për ilaçet me recetë. 

Ka një numër të produkteve të tilla, duke përfshirë:

• Kamomil;
• Çajra bimor si p.sh.nga lulja e pasionit, çaji jeshij, i zi etj;
• Ekstrakte frutash;
• Acidet yndyrore omega-3;

Mjeku, këshilluesi juaj mund t’ju rekomandojë të përcaktoni kombinimin e duhur të shtojcave natyrale që mund të ndihmojnë në luftimin e simptomave të çrregullimit të humorit.

Qetësuesit bimor mund të ndihmojnë në përmirësimin e simptomave të:

• Depresionit Madhor;
• Çrregullimit Afektiv Sezonal;
• Çrregullimit Premestrual Disforik;
• Çrregullimit të humorit të shkaktuar nga nje gjendje shëndetësore;
• Çrregullimit të humorit të shkaktuar nga përdorimi i substancave;

Mbaj parasysh që kjo mënyrë trajtimi nuk është një zëvendësues i psikoterpise apo medikamneteve por një plotësues shtesë i tyre. Psikoterapia dhe medikamnetet janë trajtimi kryesor bazë.

5. Praktika të ndryshme alternative

Shpesh përdoren për të ndihmuar një pacient të arrijë qetësinë, ekuilibrin dhe përqëndrimin:

• Meditimi;
• Ushtrime të frymëmarrjes së thellë;
• Akupunkturë;
• Yoga;
• Qi-gong;

Këto lloj aktivitetesh janë të bazuara në ndryshimin e stilit e jetës. Kjo mund të jetë arsyeja pse pacientët që marrin pjesë kanë shumë më pak gjasa të vuajnë nga çrregullime të humorit.

Këto forma alternative ndihmojnë në përmirësimin e simptomave të:

• Çrregullimit Depresiv Madhor;
• Çrregullimit Depresiv të Vazhdueshëm;
• Çrregullimit Premenstrual Disforik;
• Çrregullimit Afektiv Sezonal;

Sidoqoftë dhe kjo formë ashtu si suplementet natyrale, mund të jetë një praktikë mbështetëse e dy formave kryesore të trajtimit të crregullimeve të humorit si, psikoterapia apo trajtimi mjeksor.

Mbaj parasysh që kjo mënyrë trajtimi nuk është një zëvendësues i psikoterpise apo medikamneteve por një plotësues shtesë i tyre. Psikoterapia dhe medikamnetet janë trajtimi kryesor bazë.

6. Aktivitete

Aktivitetet ekstra që mund të bëni:

• Ushqim gustator;
• Masazhe;
• Aktivitete ekzotike;
• Udhëtime;
• Trajtime në banjë
• Sport;

Aktivitetet praktike që ndihmojnë në çrregullimet e humorit, ofrojnë rehati më të madhe, duke qënë se janë intensive dhe progresi është i lehtë për t’u arritur. 

Shqisat bëhen më sensitive dhe arrijnë të performojnë në maksimum, duke marrë më shumë kënaqësi nga ambienti jashtë. Ambientet të tilla nuk janë të përshtatshme nëse vuani nga çrregullimi i rëndë bipolar ose mania akute.

Por janë efektive në rastin e:

• Çrregullimit Madhor Depresiv;
• Çrregullimit Depresiv të Vazhdueshëm ose Kronik;
• Çrregullimit Afektiv Sezonal;
• Çrregullimit Premenstrual Disforik;
• Çrregullimittë humorit në lidhje me një gjendje tjetër shëndetësore;
• Çrregullimit të humorit nga përdorimi i substancave;

Në pamundësi për këtë, mund të krijohen kushtet e SPA në shtëpi, përmes maskave, banjave qetësuese apo kujdesit gjeneral për veten.

Mbaj parasysh që kjo mënyrë trajtimi nuk është një zëvendësues i psikoterpise apo medikamneteve por një plotësues shtesë i tyre. Psikoterapia dhe medikamnetet janë trajtimi kryesor bazë.

7. Shërbimi rezidencial

Nëse në ambjentin ku jetoni, ka faktorë që provojkojnë dhe përkeqësojnë simptomat e çrregullimeve të humorit, shërbimi në një qëndër rezidenciale do të ndihmonte. 

Përfitimi kryesor

Përfitimi kryesor i trajtimit të çrregullimeve të humorit në këtë formë është largimi nga rrethanat dhe ndikimet e jashtme.  Në këto qëndra, mund të bëhët ofrim i disa shërbimeve njëherësh në 24/7, për aq kohë sa ju duhet për të rivendosur ekuilibrin emocional.

Përfitimi dytësor

Përfitimi dytësor për këtë kategori pacientësh është një zgjedhje e mundshme nëse simptomat e çrregullimit të humorit janë serioze. Për më tepër, kujdesi nga mjekët e trajnuar në këtë rast do jetë konstant duke bashkëpunuar me pacientin, për të kuptuar nevojat dhe problemet e veçanta. 

Shërbimi rezidencial është një zgjedhje në rastin e:

• Depresionit Madhor;
• Depresionit Kronik;
• Çrregullimit Bipolar;
• Çrregullimit depresiv për shkak të një gjendje mjeksore;
• Çrregullimit depresiv si pasojë e përdorimit të substancave;
• Psikozës;

Konkluzion

Çrregullimet e humorit, janë ndjenja më intensive nga ato që një person mund të ndiej normalisht. Është shqetësuese nëse këto ndjenja vazhdojnë me kalimin e kohës dhe ndërhyjnë në prishjen e ekuilibrave të personit me veten, familjen, miqtë, punën apo komunitetin.

Simptomat e çrregullimit të humorit nuk do të përmirësohen nëse nuk do merrni masa. Duhet të merrni ndihmë për trajtimin e çrregullimit të humorit duke adresuar situatën tuaj një profesionisti të shëndetit mendor ose mjekut tuaj.

Lloji dhe ashpërsia e simptomave të çrregullimit të humorit do të ndikojnë për të zgjedhur llojin e trajtimit që është më i përshtatshëm për ju.

Trajtimi i hershëm do të zvogëlojë ashpërsinë e simptomave dhe të përmirësojë cilësinë e jetës së njerëzve me çrregullime të humorit. Nëse jeni në kërkim të një shërbimi profesional dhe të rehatshëm, kontaktoni për të zhvilluar konsultë/seanca psikoterpie online me psikologe.