Depresioni tek fëmijët – Çfarë duhet të dini

Depresioni tek fëmijët është më i vështirë të diagnostikohet, pasi jo gjithmonë janë në gjendje të shprehin se si ndihen. Gjithashtu, shfaqja e depresionit tek fëmijët ndryshon me ato të të rriturve në shumë aspekte.

Emocioni që mbizotëron tek fëmijët e depresionuar, është trishtimi. Do ta kuptoni që është një trishtim jo-normal pasi behet i vazhdueshëm, i rëndë dhe zgjat në kohë.

Më poshtë do të njiheni me këto tema:

1. Çfarë e shkakton depresionin tek fëmijët?
2. Cilat janë shenjat dhe simptomat e depresionit tek fëmijët?
3. Llojet e depresionit tek fëmijët
4. Si diagnostikohet depresioni tek fëmijët?

1. Çfarë e shkakton depresionin tek fëmijët?

Është e rëndësishme që prindërit dhe kujdestarët të kuptojnë dhe informohen për faktorët e riskut që dërgojnë fëmijën në depresion. 

Kjo pasi përmes jush ata do të marrin ndihmë. Fëmijët në veçanti e kanë të vështirë të shprehin ndjenjat. Gjithashtu, mbani parasysh se në fillim do ju bëjnë rezistencë për të folur dhe nëse ju po mundoheni t’i ndihmoni. 

Më poshtë mund të mësoni faktorët që riskojnë depresion tek fëmijët:

Ngjarjet e jetës

Ndarja e prindërve, divorci, shpërngulja, ndarja nga jeta e nje të afërmi, bullizmi, fillimi/ndryshimi i shkollës, abuzime, dhuna apo trauma specifike, bëhën vatër për krijimin dhe avancimin e depresionit,

Fëmijët me prindër autoritar

Prindër që ushtrojnë pritshmëri dhe stres të panevojshëm ndaj fëmijëve të tyre, kanë tendencë të jenë tepër kritikë ndaj vetvetes.

Historia familjare

Fëmijët që kanë prindër/të afërm që vuajnë nga depresioni kanë tendencë më të madhe të zhvillojnë episode të depresionit, për shkak të ndjeshmërisë gjenetike që kanë.

Shëndeti fizik i fëmijës

Nëse fëmija vuan nga një sëmundje apo shqetësim fizik mund të jetë lehtësisht i prekshëm nga depresioni.

Disbalancimi biokimik në trup

Studimet shkencore tregojnë raste kur organet që tresin ushqimin nuk arrijnë të shpërbëjnë mineralet që fëmijët marrim nga ushqimi si p.sh. bakrin, zinkun, magnezin, hekurin dhe metale të tjera.

Simptomat e zakonshme si pasojë e këtij mos-funksionimi përfshijnë: 

• Temperamentin shpërthyes;
• Ndryshimet e humorit emocional;
• Kujtesë të dobët;
• Infeksionet e shpeshta;
• Ndjeshmëri ndaj dritës dhe zërit. 

2. Cilat janë simptomat e depresionit tek fëmijët?

Simptomat e depresionit tek fëmijët

Simptomat e depresionit tek fëmijët, deri në moshën 12 vjeç, përfshijnë:

• Ndjenjë të vazhdueshme trishtimi;
• Shpërthime zemërimi;
• Shprehje frike, ankthi ose shqetësimi;
• Mungesa të shpeshta në shkollë ose një rënie e papritur në mësime;
• Tërheqje ose izolim social;
• Ndryshime në oreks – të ngrënit pa kontrroll ose refuzim i ushqimit;
• Ndryshimet në gjumë – pagjumësia ose gjumi i tepërt (letargjik);
• Të qarët pa arsye;
• Vështirësi në përqendrim;
• Lodhje e shpeshtë apo mungesë energjie;
• Duke u ankuar në mënyrë të përsëritur për dhimbje stomaku ose dhimbje koke;
• Ulet interesi për aktivitetet e preferuara;
• Fajsimi i tepruar i vetes;
• Ndryshimet në personalitet, duke u bërë më të qetë ose më hiperaktiv se zakonisht;
• Ndryshimet temperamentale dhe luhatjet e pashpjegueshme të humorit;
• Lëndime të pashpjegueshme në trup deri në tentativa vetëvrasjeje;

Jo të gjithë fëmijët i shfaqin gjithë këto shenja. Disa fëmijë mund të vazhdojnë të funksionojnë në mënyrë të arsyeshme në mjedise të strukturuara.

Shumica e fëmijëve me depresion do të pësojnë një ndryshim në aktivitetet shoqërore, humbjen e interesit në shkollë, performancë të dobët akademike, ose një ndryshim në pamje. 

Gjithashtu, ato mund të fillojnë të përdorin drogë ose alkool, veçanërisht nëse janë mbi 12 vjeç.

Shenjat paralajmëruese të sjelljeve vetëvrasëse tek fëmijët

Më poshtë jepen shenjat paralajmëruese të sjelljeve vetëvrasëse tek fëmijët:

• Ndryshime në zakonet e të ngrënit apo gjumit;
• Izolim social;
• Flasin për vdekjen, largimin apo vetëvrasjen;
• Abuzojnë me substanca;
• Shprehin mendime negative dhe morbide (interes jonormal dhe jo i shëndetshëm për tema shqetësuese dhe të pakëndshme, si vdekja dhe sëmundjet;
• Rritja e të qarave ose shprehje emocionale e zvogëluar;
• U japin të tjerëve sendet e tyre personale;

3. Llojet e depresionit tek fëmijët

Fëmijët mund të pësojnë lloje të ndryshme të depresionit dhe çrregullimeve të humorit. 

Një profesionist i shëndetit mendor mund të sigurojë një diagnozë të bazuar në simptomat e fëmijës tuaj dhe të rekomandojë trajtimin specifik.

Llojet më të zakonshme të depresionit ose çrregullimeve të humorit tek fëmijët përfshijnë:

Çrrregullimi madhor depresiv

Diagnostikohet kur një fëmijë përjeton, intensivisht, me 5 ose më shumë nga simptomat e mësipërme dhe që zgjat më shumë se dy javë.

Çrrregullimi depresiv i vazhdueshëm

Përjetohen simptoma më të buta të depresionit, por simptomat zgjasin më shumë se një vit.

Çrregullim i humorit

Kur mbi moshën 6 vjeç shfaq irritueshmëri, agresion, zemërim dhe shpërthime të shpeshta zemërimi në mënyrë të vazhdueshme. 

Çrrregullimi i humorit depresiv

Përshkruan gjendjen depresive që zhvillohet brenda 3 muajve pas një ngjarje shqetësuese ose stresuese, siç është vdekja në familje ose ndarja e prindërve. 

Çrrregullimi afektiv sezonal

Është një formë e depresionit madhor por me shkak sezonal (si pasojë e ndryshimit të stinëve). 

Çrrregullimi bipolar

Ndodh rrallë tek fëmijët. Shpërthimet e papritura të zemërimit nuk janë gjithmonë pjesë e çrregullimit bipolar.

Është e rëndësishme të kuptohet lloji i depresionit që është zhvilluar tek fëmija, pasi dhe trajtimi ndryshon.

4. Si diagnostikohet depresioni tek fëmijët?

Depresioni tek fëmijët, nuk është gjithmonë i qartë. 

Për më tepër, prindërit që punojnë mund të mos kenë as mundësinë të kalojnë kohë të mjaftueshme me fëmijët e tyre për të vërejtur ndonjë simptomë. 

Megjithatë, shenjat paralajmëruese, të dukshme, që prindi mund të vë re lehtësisht tek fëmija, janë këto:

• Zgjatja simptomave të mësipërme për të paktën dy javë ose më shumë;
• Prania e të paktën pesë prej tyre tregon për një depresion të mundshëm;
• Më së shumti vini re ndryshimin në humor, nëse p.sh shfaq vazhdimisht trishtim/ zemërim;
• Nëse vizita mjkësore nuk jep arsye për simptomat që fëmija shpreh, depresioni mund të jetë burimi atyre i dhimbjeve fizike;

Më poshtë do gjeni mëyra si të ndihmoni në diagnostikimin profesional të depresionit tek fëmijët:

• Takimi me një këshillues të shëndetit mendor, (psikolog);
• Vetë prindi mund të përfshihet në terapi, me intervista apo teste psikologjike ku jep informacion që fëmija nuk di;
• Mjete si pyetësorët (për fëmijën dhe prindërit) të kombinuara me informacionin personal, mund të jenë shumë të dobishëm për të diagnostikuar depresioni tek fëmijët;
• Informacioni nga mësuesit, miqtë dhe shokët e klasës, gjithashtu ndihmon për të kuptuar nëse sjellja e tij është ndryshe.

Gjithashtu duke folur me ju, specialisti do të jetë në gjendje t’ju ndihmojë të dalloni nëse fëmija juaj po kalon:

• Ankth kronik;
• Një stresues të përkohshëm të jetës;
• Shfaq sjellje tipike të moshës;
• Tregon simptoma të depresionit, etj,.

Kjo bisedë fillestare duhet ju ndihmojë të vendosni nëse është e nevojshme që fëmija juaj të ndjek terapi apo mjekim të veçantë.

Pra, ju mund të kuptoni se fëmija juaj ka nevojë për këshillim/terapi nëse:

• Fëmija ka ndryshime të dukshme në sjellje;
• Ulje e interesit për aktivitete argëtuese;
• Bën izolim nga shoqëria, familja;
• Ose, bën deklarata të tilla si “Unë nuk dua të jem më gjallë”;

Prindërit duhet të jenë veçanërisht vigjilentë për shenjat që mund të tregojnë se fëmija i tyre është në rrezik për vetëvrasje. Një profesionist i shëndetit mendor mund ta ndihmojë fëmijën tuaj të sigurojë një diagnozë të përshtatshme për të dhe të përpunojë këto ndjenja.

Konkluzion

Si prind, duhet të jetë e vështirë të pranosh që fëmija juaj ka depresion. Mund t’ju bëjë të hiqni dorë nga kërkimi i ndihmës profesinale për shkak të stigmave sociale që lidhen me sëmundjen mendore. 

Është shumë e rëndësishme të kuptoni depresionin dhe rëndësinë e trajtimit në mënyrë që fëmija juaj të vazhdojë të rritet fizikisht dhe emocionalisht në një mënyrë të shëndetshme. 

Depresioni është një gjendje e rëndë mjekësore që mund të ndikojë negativisht në aftësinë e një fëmije:

• Qoftë për t’u lidhur me miqtë, familjen;
• Të shijojë aktivitete normale të përditshme;
• Të ndjek shkollën;
• Të përqëndrohet gjatë kohës që është atje;
• Apo thjesht të shijojë fëmijërinë;

Diagnostikimi dhe një plan trajtimi është fillimi i duhur. Nëse nuk jeni të sigurt nëse fëmija juaj ka një shqetësim të tillë, kontaktoni për të zhvilluar një konsultë – pa pritje të gjata me psikologen specialiste në seancë videocall.