Furia e fast food – Trajtimi i të ngrënit emocional

Fast food mund të jetë një nga format më të përdorura nga njerëzit kur duan të përballojnë një stres ose traumë emocionale.

Ushqimi emocional i referohet praktikës së konsumimit të ushqimit në përgjigje të nxitësve emocionalë dhe jo urisë fiziologjike.

Në këtë artikull, ne thellojmë konceptin e të ngrënit emocional, shkaqet e mundshme të tij dhe strategjitë për të zhvilluar një marrëdhënie më të shëndetshme me ushqimin dhe emocionet:

1. Fast food si mekanizëm përballimi
2. Shkaqet e të ngrënit emocional
3. Cikli i të ngrënit emocional
4. Lidhja e ushqimit emocional me fëmijërinë
5. Metodat efektive të trajtimit të të ngrënit emocional

1. Fast food si mekanizëm përballimi

Ushqimi i shpejtë ose fast food është bërë një lloj mekanizmi përballues për personat që janë të stresuar ose kanë vështirësi emocionale. Kjo është kryesisht për shkak se konsumi i ushqimeve të përpunuara është bërë gjithnjë e më shumë i normalizuar që kur u popullarizua në vitet 1950. 

Sipas sondazheve të publikuara nga Qendrat për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve në 2018 dhe 2020, më shumë se një e treta e të rriturve, fëmijëve dhe adoleshentëve konsumojnë fast food në baza ditore.

Ngrënia emocionale mund të jetë pak më e fshehur, sepse të gjitha format e të ngrënit janë të ndërthurura në kulturën tonë si të pranueshme. Ne hamë ushqim të tillë kudo në tubime/festa shoqërore dhe është kaq i arritshëm.

Emocionet e njerëzve shpesh ndikojnë në zakonet e tyre të të ngrënit. Kjo është diçka që psikologët e vlerësojnë pothuajse gjithmonë: marrëdhënia e një klienti/pacienti me ushqimin. Edhe nëse shqetësimi i tyre bazë nuk lidhet me një çrregullim të të ngrënit.

Psikologët identifikojmë emocionin që klientët po fshehin/shtypin duke ngrënë ushqim të shpejtë. Përndryshe, rrezikojmë që ai mekanizëm përballues (ushqimi) të pengojë përpunimin e atij emocioni si:

• Trishtimi;
• Vetmia;
• Frika, etj.

Kështu ne ndalojmë ciklin e rënies në zakone të tilla dëmtuese për shendetin fizik emocional.

2. Shkaqet e të ngrënit emocional

Stresi

Stresi mund t’i shtyjë individët të kërkojnë ngushëllim në ushqim si një mënyrë për të përballuar emocionet negative. Ushqimet e pasura me karbohidrate, në veçanti, mund të rrisin nivelet e serotoninës dhe të lehtësojnë përkohësisht stresin.

Lidhjet emocionale

Njerëzit shpesh lidhin ushqime specifike me kujtime pozitive ose përvoja nga e kaluara e tyre. Konsumimi i këtyre ushqimeve mund të shkaktojë ndjenja rehatie dhe nostalgjie.

Mërzia

Ushqimi mund të shërbejë si një shpërqendrim nga mërzia ose monotonia, duke ofruar një ndjenjë të përkohshme eksitimi ose argëtimi.

Shtypja emocionale

Disa individë i drejtohen ushqimit si një mënyrë për të shtypur ose mpirë emocionet e tyre, duke shmangur nevojën për t’u përballur dhe adresuar ndjenjat e tyre.

Ndikimet shoqërore

Mbledhjet dhe festimet shoqërore shpesh përfshijnë ushqimin dhe ngrënia në këto kontekste mund të lidhet me emocionet e gëzimit dhe miqësisë.

3. Cikli i të ngrënit emocional

Në praktikën klinike të psikologut vihet re që personat që hanë emocionalisht përdorin kryesisht fast food. Ata nuk kanë mjete të shëndetshme për të përballuar ndjenjat e tyre. Por trupi i tyre dëshiron gjithmonë e më shumë ushqime me yndyrë/sheqer të lartë.

Shpesh personat që përdorin këtë mekanizëm të ushqimit të shpejtë, marrin vendime drastike të ndaimit të ushqimit për një periudhë (urie ose agjërimi). Më pas trupi i tyre kërkon shumë kalori. 

Kështu bien në këtë cikël ku ata e duan përsëri sepse receptorët në trurin e tyre thonë: “Oh po, u ndjeva mirë herën e fundit.” Por më pas, sa herë që hanë ushqim të shpejtë, ndjenja e mirë mbaron shpejtë dhe nuk e zgjidh problemin e tyre

Për shembull: Një person në psikoterapi e gjeti veten duke përdorur ushqim të shpejtë për ta ndihmuar veten të përballonte dhimbjen e tij pas divorcit “Unë po haja emocionalisht dhe nuk isha plotësisht i vetëdijshëm,” kujton ai. “Do të haja jashtë dhe do të kthehesha në shtëpi dhe do të haja sërish darkë.”

Ishte padyshim në një vend ku po përdorte ushqime rehati për t’u ndjerë mirë kur kthehej në shtëpi – në një shtëpi të zbrazët. 

Identifikimi i të ngrënit emocional është i vështirë, sepse faji dhe turpi shpesh mund të maskojnë këtë mekanizëm. Para dhe gjatë ngrënies së ushqimit të shpejtë, ndjenja mund të jetë euforike, por më pas ka shumë faj dhe turp. Emocioni origjinal shumëfishohet dhe do të ndiheni më keq.

4. Lidhja e ushqimit emocional me fëmijërinë

Ka një lidhje të drejtpërdrejtë midis fëmijërisë dhe marrëdhënieve jo të shëndetshme me ushqimin. Nëse kemi pësuar trauma si fëmijë, siç bëjnë shumë, ngrënia është një nga mekanizmat e parë përballues që zhvillojmë. 

Njerëzit mund të programohen të besojnë se ushqimi është një shpërblim. Për shembull, ne shpërblehemi nga nëna me akullore, nëse do të merrnim një notë të mirë në shkollë.

Apo një neglizhencë emocionale e fëmijërisë lë një mbresë të përhershme tek një person dhe më pas si i rritur. Kështu tentohet duke e mbushur atë boshllëk me ushqim. 

Fëmijëria e një personi është një zonë e rëndësishme për t’u eksploruar në terapi, sepse mund të përshkruajë zanafillën se kur ushqimi u bë një burim rehati.

Marrëdhënia jonë me ushqimin zhvillohet në fëmijëri. Ushqimi mund të jetë përdorur për të trajtuar ose shpërblyer për të bërë diçka ose si një mënyrë për të qetësuar ndjenjat e vështira. 

Është gjithashtu e zakonshme që ushqimi të jetë një element qendror në festimet si ditëlindjet dhe festat, që për disa ishte një kohë kur fëmijët mund të merrnin më shumë vëmendje dhe liri.

Për fëmijë të tjerë, mungesa e ushqimit shoqërohej me urinë, frikën dhe zemërimin për nevojat e paplotësuara. Kjo bën që disa klientë të kënaqen si të rritur për të zbutur ndjenjat e gjata të frikës dhe ankthit rreth mungesës së ushqimit gjatë rritjes.

5. Metodat efektive të trajtimit të të ngrënit emocional

Roli i psikologut në trajtimin e ushqimit emocional

Bashkëpunimit i psikologut me profesionistë të ushqyerjes është i rëndësishëm për të siguruar që klienti të marrë kujdesin e duhur në rikuperimin nga ngrënia emocionale. 

Në fillim, psikologu informon klientët për ndihmën që mund të marrin nga psikoterapia.

Duke nisur nga psikoedukimi për të rritur ndërgjegjesimin, tek përpunimi i emocioneve që shkaktojnë kequshqyerjen. Kur është e nevojshmë psikologu ju drejton tek një dietolog për të marrë trjatimin e plotë për ndryshim thelbësor.

Ndarja e roleve të trajnimit të shëndetit mendor dhe ushqimit nuk është vetëm etike, por edhe jetike nga pikëpamja e bashkëpunimit për të siguruar që klientët të marrin trajtimin e duhur.

Në një seancë psikoterapie përgjithësisht do të përdoren këto metoda:

• Eksplorimi i së kaluarës.
• Intervistimin motivues.
• Modifikimin i sjelljes.
• Psikoedukimi.
• Të kuptuarit të problemeve rrënjësore ose identifikimin e nevojës së vërtetë.
• Lidhje, zgjidhje konfliktesh, thyerje zakonesh, punë përmes traumave, rivendosjen ose zgjidhjen e çështjeve të marrëdhënieve.
• Strategjitë e pranimit dhe angazhimit për trajtimin e të ngrënit emocional.

Përmbushja e nevojave të vërteta të dikujt ndihmon në reduktimin e të ngrënit emocional dhe promovon ushqimin e qëllimshëm ose të ndërgjegjshëm me kalimin e kohës.

Këtu do të gjeni psikolog të trajnuar në terapi specifike që trajtojnë problemet / çrregullimet e të ngrënit dhe shqetësime të tjera që fshihen nën të.

Ndërkohë çfarë mund të bëni vetë është:

Thyerja e ciklit të të ngrënit emocional

Ushqimi i ndërgjegjshëm

Praktikoni të ngrënit e ndërgjegjshëm duke i kushtuar vëmendje shijeve dhe aromave të ushqimit. Kjo ndihmon në krijimin e një lidhjeje më të fortë midis të ngrënit dhe urisë së vërtetë fiziologjike.

Ndërgjegjësimi për emocionet

Mbani një ditar për të gjurmuar emocionet tuaja dhe kohët kur jeni më të prirur për të ngrënë emocionale. Kjo mund të ndihmojë në identifikimin e modeleve dhe nxitësve.

Strategjitë e përballimit të shëndetshëm

Eksploroni mënyra alternative për të menaxhuar emocionet, të tilla si stërvitja, meditimi, shënimi i ditarit ose angazhimi në hobi që ju pëlqejnë.

Kërkoni mbështetje

Nëse ngrënia emocionale bëhet një shqetësim i rëndësishëm, merrni parasysh të kërkoni mbështetje nga një dietolog ose psikolog.

Konkluzion

Ushqimi nuk është vetëm një burim energjie për trupin tonë, por edhe një mjet i fuqishëm për të adresuar nevojat tona emocionale. Marrëdhënia midis emocioneve dhe ushqimit është komplekse, duke çuar shpesh në një fenomen të njohur si të ngrënit emocional. 

Të ngrënit emocional që shërben si një mekanizëm përballues për shumë individë. Kultivimi i ndërgjegjësimit për shkaktarët emocionalë dhe përdorimi i strategjive më të shëndetshme të përballimit ndihmojnë në thyerjen e ciklit. 

Duke nxitur një marrëdhënie të ekuilibruar me ushqimin dhe emocionet, individët mund të menaxhojnë më mirë mirëqenien e tyre dhe të bëjnë zgjedhje të ndërgjegjshme që promovojnë shëndetin dhe lumturinë e përgjithshme.

Nëse ngrënia emocionale është një problem i përditshëm që po hasni, kërkoni ndihmë profesionale të psikologut.