Psikolog – Çfarë është, karakteristikat, roli i tij

Psikolog është dikush që studion proceset mendore dhe sjelljen njerëzore duke vëzhguar, interpretuar dhe regjistruar se si njerëzit lidhen me njëri-tjetrin dhe mjedisin. Disa psikologë punojnë në mënyrë të pavarur me pacientë/klientë, ose duke bërë kërkime. 

Në këtë artikull do të diskutohen këto Çështje:

1. Çfarë është psikologu?
2. Çfarë bën një psikolog?
3. Çfarë ofrojnë psikologët?
4. A jeni i përshtatshëm për të qenë një psikolog?
5. Ku punojnë psikologët?
6. Cili është ndryshimi midis një psikologu dhe një psikiatri?

1. Çfarë është psikologu?

Një psikolog është një profesionist i trajnuar i shëndetit mendor që i ndihmon njerëzit të mësojnë mënyra të shëndetshme për të trajtuar sfida psiko-emocionale.

Ato mund të ndihmojnë njerëzit që jetojnë me kushte specifike, si:

• Depresioni;
• Ankthi;
• Stresi kronik;
• Pikëllimi për humbjen e një personi të dashur;
• Orientim në vendimmarrje;
• Problemet e marrdhënieve etj…

Ata i nënshtrohen viteve të arsimimit në psikologji dhe trajnimit për të qenë në gjendje të ofrojnë një sërë shërbimesh për trajtimin e shqetësimeve të ndryshme.

Arsimi dhe trajnimi i psikologut

Psikologët marrin vite arsimimi me kohë të plotë dhe trajnimi në fushën e tyre.

Psikologët e ardhshëm zakonisht marrin pjesë në kërkime dhe mësimdhënie. Para licencimit, ata duhet të kryejnë një stazh 1-vjeçar të mbikëqyrur. Të gjithë psikologët duhet të kalojnë gjithashtu një provim kombëtar si dhe çdo test shtesë licencimi specifik.

Edhe pas marrjes së një diplome doktorature dhe licencimit për të ushtruar, psikologët duhet të fitojnë kredite për edukimin e vazhdueshëm çdo vit. Për më tepër.

Llojet e psikologëve

Megjithëse ka shumë lloje të ndryshme psikologësh, shumica e tyre përshtaten në këto kategori të ndryshme:

• Psikologë klinikë;
• Psikologë këshillues;
• Neuropsikologë;
• Psikologët e shëndetit;
• Psikologët mjeko-ligjorë;
• Psikologë shkollor;

2. Çfarë bën një psikolog?

Psikologët studiojnë dhe ndihmojnë në trajtimin e proceseve dhe sjelljeve njohëse, emocionale dhe sociale të njerëzve. Një nga qëllimet e tyre kryesore është të vlerësojnë dhe kuptojnë mendimet, emocionet dhe sjelljet e klientëve të tyre.

• Mbledh informacione përmes vëzhgimeve, intervistave, sondazheve, testeve dhe metodave të tjera;
• Gjen modele që do t’i ndihmojnë ata të kuptojnë dhe parashikojnë sjelljen;
• Përdorin njohuritë e tyre për të rritur mirëkuptimin midis individëve dhe grupeve dhe zgjidhje konfliktesh;
• Zhvillojnë programe që përmirësojnë shkollat ​​dhe vendet e punës duke adresuar çështje psikologjike;
• Punon me individë, çifte, familje ose grupe për t’i ndihmuar ata të bëjnë ndryshimet e dëshiruara në sjellje;
• Identifikojnë dhe diagnostikojnë çrregullimet mendore, të sjelljes ose emocionale;
• Zhvillojnë dhe zbatojnë plane trajtimi;
• Bashkëpunojnë me mjekë ose punonjës socialë për të ndihmuar në trajtimin e pacientëve;
• Psikologët kërkojnë të kuptojnë dhe shpjegojnë mendimet, emocionet dhe sjelljen;
• Në varësi të temës së studimit, psikologët përdorin teknika të tilla si vëzhgimi, vlerësimi dhe eksperimentimi për të zhvilluar teori rreth besimeve dhe ndjenjave që ndikojnë në veprimet e një personi;
• Psikologët shpesh mbledhin informacion dhe vlerësojnë sjelljen përmes eksperimenteve të kontrolluara laboratorike, psikanalizës ose psikoterapisë;
• Ata mund të administrojnë teste të personalitetit, performancës, aftësisë ose inteligjencës;
• Ata kërkojnë modele të sjelljes ose marrëdhënie shkak-pasojë midis ngjarjeve dhe e përdorin këtë informacion kur testojnë teori në hulumtimin e tyre ose kurojnë pacientët;

3. Çfarë ofrojnë psikologët?

Psikologët mund të ndihmojnë individët në kurimin e shumë problemeve, shqetësimeve, çrregullimeve mendore, përmes teknikave dhe terapive të caktuara:

• Trajtojnë probleme të shëndetit mendor si depresioni, ankthi, fobitë, etj;
• Gjejnë përcaktuesit neurologjik, gjenetik, psikologjik dhe social të sjelljes;
• Identifikojnë faktorët psikologjik që kontribuojnë në shëndetin dhe keq-menaxhimin e sëmundjes;
• Përcaktojnë rolin e faktorëve psikologjik në parandalimin e sëmundjes dhe ruajtjen e shëndetit fizik;
• Ndihmojnë në rehabilitimin dhe përshtatjen ndaj aftësisë së kufizuar dhe sëmundjes kronike;
• Përcaktojnë programe ndihmuese në ndihmë të adaptimit të stilit të jetesëes kur kemi të bëjmë me sëmundjet degjenerative të trurit;
• Studiojnë marrëdhënien midis faktorëve psikologjikë dhe kushteve fizike apo sëmundjes (p.sh. diabeti, sëmundja e zemrës, goditja në tru);
• Ndërhjnë të ofrojnë ndihmë në menaxhimin e aspekteve psikologjike të sëmundjeve terminale dhe kujdesit në fund të jetës;
• Zhvillojnë ose përmirësojnë funksionet njohëse (p.sh., të mësuarit, kujtesën, zgjidhjen e problemeve, aftësinë intelektuale);
• Zhvillojnë dhe përmirësojnë aftësitë dhe problemet e zhvillimit dhe të sjelljes gjatë gjithë jetës;
• Trajtojnë sjelljen kriminale, parandalimin e krimit dhe shërbimet për viktimat dhe kryesit e veprimtarisë kriminale;
• Trajtojnë varësi nga përdorimi i substancave dhe abuzim (p.sh. pirja e duhanit, alkooli, droga etj.);
• Trajtojnë stresin, zemërimin dhe aspekte të tjera të menaxhimit emocional dhe të stilit të jetës;
• Ofrojnë konsultime gjyqësore mbi rolin e faktorëve psikologjikë në çështjet ligjore (p.sh., aksidentet dhe dëmtimet, aftësia prindërore, kompetenca për të menaxhuar punët personale);
• Psikologji në vendin e punës (p.sh. motivimi, lidershipi, produktiviteti, marketingu, vendet e shëndetshme të punës, ergonomia);
• Marrëdhëniet dhe problemet martesore dhe familjare;
• Sjelljet dhe qëndrimet shoqërore dhe kulturore;
• Marrëdhëniet midis individit dhe grupeve të shumta në të cilat ai ose ajo bën pjesë (p.sh. puna, familja, shoqëria); 
• Faktorë psikologjikë në lidhje me performancën në / në punë, shkollë, rekreacion dhe sport.

4. A jeni i përshtatshëm për të qenë një psikolog?

Psikologët kanë personalitete të dallueshme. Ata priren të jenë individë:

• Hetues – kureshtarë;
• Intelektualë; 
• Metodik;
• Racional;
• Analitik;
• Logjik;
• Të sjellshëm;
• Bujarë;
• Bashkëpunues;
• Të durueshëm;
• Të kujdesshëm;
• Të dobishëm;
• Empatik;
• Me takt;
• Miqësor.

Mësoni, nëse mund të bëni këtë profesion përmes këtij testi karriere.

5. Ku punojnë psikologët?

• Disa psikologë punojnë vetëm, gjë që mund të përfshijë kërkime të pavarura ose këshillim individual apo psikoterapi në klinikën e tyre ose online.
• Vende të tjera tipike të punës përfshijnë klinika, spitale, qendra rehabilitimi apo qendra të komunitetit dhe shëndetit mendor.
• Shumica e psikologëve kërkimor punojnë në kolegje dhe universitete, agjenci qeveritare ose organizata private kërkimore.
• Të tjerët punojnë si pjesë e një ekipi të kujdesit shëndetësor, duke bashkëpunuar me mjekë, punonjës socialë dhe të tjerë për të trajtuar sëmundjen dhe për të promovuar shëndetin e përgjithshëm. 
• Shumica e psikologëve të shkollës punojnë në shkolla publike, duke filluar nga niveli që nga kopshti deri në kolegj. Ata gjithashtu punojnë në shkolla private dhe universitete.
• Ata që janë të punësuar në spitale, shtëpi të moshuarish ose në institucione të tjera të kujdesit shëndetësor.

Vitet e fundit po aplikohet në masë ndjekja e seancave online, ku klienti dhe psikologu lidhen në mënyrë virtuale dhe zhvillojnë seanca përmes kompiuterit ose telefonit. është gjetur si një mënyrë e rehatshme për shumë persona. 

Psikologët në praktikën private shpesh mund të përcaktojnë orët e tyre dhe shumë punojnë me kohë të pjesshme si konsulentë të pavarur. Sidoqoftë, ata shpesh ofrojnë orë në mbrëmje ose fundjavë për klientë privat. Shumica e psikologëve që punojnë në klinika, insitucione shtetërore, industri ose shkolla punojnë me orar të plotë dhe të rregullt pune.

6. Cili është ndryshimi midis një psikologu dhe një psikiatri?

Në përgjithësi, profesionistët që trajtojnë më shpesh njerëzit me probleme të shëndetit mendor janë psikologë dhe psikiatër. 

Psikologu

Një psikolog mban një master dhe / ose doktoraturë në psikologji që përfshin nga 4 deri në 10 vite studim universitar se si njerëzit mendojnë, ndihen dhe sillen.

Psikologët që praktikojnë profesionin e tyre zakonisht do të kenë përfunduar trajnimin e tyre universitar të diplomuar në psikologji klinike, psikologji këshillimi, neuropsikologji klinike, organizacional, ose psikologji shkollore.

Sidoqoftë psikologët që janë të licensuar por jo në zona të veçanta specialiteti, atyre u kërkohet të deklarojnë fushat e tyre të kompetencës te organi rregullator dhe u kërkohet të praktikojnë brenda kufijve të kompetencës së tyre. 

Është e rëndësishme që, për shembull, një psikolog që praktikon neuropsikologjinë (vlerësimin dhe trajtimin e problemeve në të menduarit ose funksionin e trurit që mund të ndodhin pas një aksidenti ose goditje në tru) të jetë trajnuar në fushën e neuropsikologjisë.

Një psikolog që punon me fëmijë duhet të jetë trajnuar në fushën e psikologjisë së fëmijëve etj. 

Psikologu, këtë trajnim ose specializim e merr gjatë shkollës pasuniversitare, ku ai ose ajo do të ketë zgjedhur kurset dhe përvojat e trajnimit për t’u përgatitur për të punuar në një fushë të veçantë të specializimit. 

Një psikolog praktikues është trajnuar për të vlerësuar dhe diagnostikuar problemet në të menduarit, ndjerit dhe sjelljen, si dhe për të ndihmuar njerëzit të kapërcejnë ose menaxhojnë këto probleme. 

Një psikolog trajnohet për të përdorur edhe teste psikologjike, të cilat përcaktonë diagnoza dhe vlerësojnë çrregullime. Psikologët ndihmojnë njerëzit të kapërcejnë ose menaxhojnë problemet e tyre duke përdorur një larmi trajtimesh ose psikoterapish.

Psikiatri

Psikiatrit janë mjekë të cilët vazhdojnë të specializohen në shëndetin mendor dhe çrregullimet mendore.

Psikiatrit shpesh japin receta me ilaçe për të ndihmuar klientët e tyre të menaxhojnë çrregullimet e tyre dhe ka disa çrregullime për të cilat ilaçet janë shumë të nevojshme si (skizofrenia dhe lloje të depresionit). 

Ndërkohë që një person merr medikamente nga mjeku psikiatër, rekomandohet të zhvillon dhe psikoterapi ose seanca këshillimi me një psikolog që trajtimi të jetë efektiv dhe afatgjatë.

Konkluzion

Psikologët kanë aftësimin profesional dhe aftësitë klinike për të ndihmuar njerëzit të mësojnë të përballen në mënyrë më efektive me çështjet e jetës dhe problemet e shëndetit mendor.

Pas viteve të shkollës pasuniversitare dhe trajnimit të mbikëqyrur, ata licencohen për të ofruar një numër shërbimesh, përfshirë vlerësimet këshillimin dhe psikoterapinë. 

Psikologët ndihmojnë duke përdorur një larmi teknikash të bazuara në kërkimin më të mirë në dispozicion dhe marrin parasysh vlerat unike, karakteristikat, qëllimet dhe rrethanat e dikujt.