Si ndryshimi i klimës ndikon tek shëndeti mendor?

Është vënë re se ndryshimi i klimës shton ankesat mes njerëzve për shqetësimet si fizike dhe psiko emocionale si pagjumësia dhe ankthi.

Lexoni më shumë për:

1. Pse nxehtësia shkakton pagjumësi?
2. Pse nxehtësia shkakton ankth?
3. Ndryshimi i klimës rrit pasigurinë emocionale
4. Një fjalor i ri për pasojat e ndryshimit të klimës
5. Disa zgjidhje

1. Pse nxehtësia shkakton pagjumësi?

Sidomos në sezonin e verës paraqiten episode të pagjumësisë dhe të rritjes së ankthit nga rritja e temperaturave si pasojë e ndryshimeve klimatike.

Nxehtësia mund të shkaktojë pagjumësi për disa arsye të lidhura me mënyrën se si trupi rregullon temperaturën gjatë gjumit:

Rregullimi i temperaturës trupore

Gjatë natës, trupi ynë natyralisht ul temperaturën për të lehtësuar procesin e gjumit. Nëse ambienti është shumë i nxehtë, trupi e ka të vështirë të ulë temperaturën e brendshme, gjë që mund të vonojë fillimin e gjumit dhe të ulë cilësinë e tij.

Djersitja

Kur është shumë nxehtë, djersitja rritet për të ftohur trupin. Kjo mund të shkaktojë shqetësime, siklet dhe ndërprerje të gjumit, duke e bërë më të vështirë për t’u ndjerë rehat dhe për të fjetur qetësisht.

Dehidratimi

Në kushte të nxehta, dehidratimi është më i zakonshëm dhe kjo mund të shkaktojë thatësi në gojë, ndjenjë shqetësimi, dhimbje koke etj.

Kështu, zgjimi gjatë natës për të pirë ujë ndërpret ciklin e gjumit.

Rritja e kortizolit

Temperatura e lartë mund të rrisë nivelet e kortizolit, një hormon stresi, i cili e bën më të vështirë për trupin të relaksohet dhe të hyjë në një gjendje të qetë për gjumë.

Këshilla për pagjumësinë nga nxehtësia

Për të përmirësuar gjumin në këto kushte të nxehta, rekomandohet:

• Të mbani dhomën e ftohtë.
• Të përdorni çarçafë të lehta.
• Të pini mjaftueshëm ujë gjatë ditës.
• Të përdorni ventilator ose ajër të kondicionuar për të mbajtur temperaturën e ambientit të rehatshme.

2. Pse nxehtësia shkakton ankth?

Disa arsye si ndikon nxehëtësia e shtuar në gjëndjet tona emocionale, më konkretisht në rritjen e ankthit:

Ndryshimet fiziologjike

Kur trupi ekspozohet ndaj nxehtësisë, ai reagon duke rritur rrahjet e zemrës, presionin e gjakut dhe djersitjen. Këto janë simptoma të ngjashme me ato të ankthit, dhe mund të interpretohen gabimisht nga truri si një shenjë e rrezikut, duke shkaktuar ndjenjën e ankthit.

Dehidratimi

Nxehtësia e tepërt mund të çojë në dehidratim, i cili mund të ndikojë në funksionimin e trurit dhe të shkaktojë simptoma si marramendje, konfuzion, dhimbje koke dhe nervozizëm. Këto simptoma mund të rrisin ankthin, veçanërisht te njerëzit që janë të ndjeshëm ndaj ndryshimeve fizike.

Stresi i termik

Trupi përjeton stres kur përpiqet të mbajë një temperaturë të qëndrueshme në kushte të nxehta. Ky stres fizik mund të ndikojë negativisht në mirëqenien emocionale dhe të rrisë ndjenjat e ankthit.

Pagjumësia

Nxehtësia mund të ndërpresë gjumin, dhe mungesa e gjumit është një faktor i njohur që rrit ndjeshmërinë ndaj ankthit. Kur nuk marrim gjumë të mjaftueshëm, trupi dhe mendja jonë janë më pak të afta për të përballuar stresin, duke çuar në një ndjenjë të shtuar të ankthit.

Shqetësimi për shëndetin

Disa njerëz mund të shqetësohen se ndjenja e nxehtësisë ekstreme është një tregues i një problemi shëndetësor, gjë që mund të rrisë ndjenjat e ankthit, veçanërisht nëse përjetojnë simptoma të tjera si dhimbje koke, të përziera ose rrahje të shpejta të zemrës.

Këshilla për ankthin nga nxehtësia

• Për të menaxhuar ankthin e shkaktuar nga nxehtësia, këshillohet:
• Të qëndroni të hidratuar. 
• Të qëndroni në ambiente të freskëta.
• Të praktikoni teknika relaksimi si frymëmarrja e thellë.

3. Ndryshimi i klimës rrit pasigurinë emocionale

Frika për një të ardhme të paparashikueshme po shkakton ankth, veçanërisht për njerëzit që e shohin të vështirë të përshtaten me botën në ndryshim.

Pasiguria emocionale është një ndjenjë e thellë e dyshimit ose shqetësimit për të ardhmen, e cila mund të ndikojë në mirëqenien psikologjike dhe fizike:

• Rritja e temperaturave dhe ngjarjeve ekstreme të motit mund të shkaktojë rritje të ndjenjave të ankthit, veçanërisht te ata që janë të ndjeshëm.
• Ndryshimet në mot dhe ngjarjet ekstreme rrisin nivelet e stresit.
• Ndryshimet e paparashikueshme në mot mund të shkaktojnë ndjenjën e mungesës së kontrollit dhe pasigurisë.
• Pasiguria e vazhdueshme mund të çojë në stres kronik.

Këshilla për të menaxhuar pasigurinë emocionale

Për të menaxhuar pasigurinë emocionale, është e rëndësishme të zhvillohen strategji të:

• Menaxhimit të stresit.
• Terapia psikologjike.
• Meditim dhe aktivitete fizike. 

4. Një fjalor i ri për pasojat e ndryshimit të klimës

Paulo Cianconi është një studiues që ka hulumtuar ndikimin e ndryshimeve klimatike në shëndetin mendor. 

Studimet e tij kanë treguar se ngjarjet ekstreme klimatike si stuhitë, përmbytjet dhe valët e nxehtësisë mund të rrisin rrezikun për probleme të shëndetit mendor si ankthi, depresioni dhe PTSD (çrregullimi i stresit post-traumatik).

Dhimbja Ekologjike (Eco-Grief)

Dhimbja ekologjike i referohet pikëllimit dhe hidhërimit që ndjejnë individët kur përballen me humbjen dhe shkatërrimin e mjedisit natyror. 

Kjo ndjenjë mund të shkaktohet nga zhdukja e specieve, shkatërrimi i ekosistemeve, apo ndryshimet klimatike të pakthyeshme.

Eco-Ankthi (Eco-Anxiety)

Eco-ankthi është ankthi dhe shqetësimi kronik që ndjejnë individët për shkak të kërcënimeve të ardhshme dhe pasojave aktuale të ndryshimeve klimatike. 

Ky ankth shpesh shoqërohet me ndjenja të pafuqisë dhe pasigurisë për të ardhmen.

Solastalgjia 

Solastalgjia është një term specifik i krijuar për të kapur nostalgjinë që mund të ndjejmë për një mënyrë tradicionale të jetës ose peizazhin e fëmijërisë të shkatërruar nga ndryshimet mjedisore.

5. Disa zgjidhje

Përqendrimi në zgjidhje mund të ndihmojë kur ankthi i shëndetit mendor rritet për shkak të ndryshimeve klimatike.

Ka shumë gjëra që mund të bëni për të bërë një ndryshim. Për shembull, mund të vendosni të:

• Përfshiheni në veprimtari klimatike
• Të bëheni vullnetar në aktivitete me tema të mjedisit
• Të ricikloni
• Punoni me të tjerët që kujdesen për planetin
• Mbi të gjitha – qëndroni pozitiv

Angazhimi në këto aktivitete është parë që ul ankthin, plotëson nevojat e personit për të qëni i lidhur me një komunitet dhe ndihet i dobishëm duke i nxitur ndjenjat e shpresës. 

Nëse ju ose dikush që njihni ndihet i pashpresë, është thelbësore të mbani mend se ne të gjithë kemi një rol për të luajtur në të ardhmen e planetit tonë – hapat e vegjël bëjnë ndryshim.

Konkluzion

Nëse keni vështirësi në menaxhimin e stresit dhe ankthit për ndryshimin e klimës, dijeni se nuk jeni vetëm. Gjithashtu, dijeni se ndihma është e disponueshme. 

Ju mund të mësoni mjete për të menaxhuar frikën tuaj dhe për të përmirësuar mirëqenien tuaj emocionale.