Para se të shkojmë tek mjeku psikiatër

Marrja e vendimit për të parë një psikiatër është një vendim i guximshëm. Do të thotë që e kuptoni se keni nevojë për ndihmë dhe kjo është në rregull sepse nuk jeni vetëm.

1 në 5 persona ka një formë të një problemi të shëndetit mendor që kërkon vëmendje nga një profesionist.

Lexoni më shumë për:

A duhet të shkoj te një psikiatër apo psikolog?
Kur duhet të vizitoni një psikolog?
Kur duhet të vizitoni një psikiatër?
Si të përgatiteni për takimin tuaj me një psikiatër?
Cilat janë fushat e tyre të ekspertizës?
Lista kontrolluese e pyetjeve

1. A duhet të shkoj te një psikiatër apo psikolog?

Së pari, kur keni një shqetësim emocional ose psikologjik, duhet të kuptoni dallimin mes një psikologu dhe psikiatri, kështu mund të merrni ndihmën e duhur.

Dallimi kryesor midis të dyve është se një psikiatër është trajnuar si mjek dhe mund të japë medikamnete. Një psikolog nuk është mjek dhe nuk mund të japë medikamente.

Megjithatë, ka shumë ngjashmëri midis psikiatërve dhe psikologëve. Të dy janë të trajnuar për të kuptuar se si funksionon truri juaj, si mendoni dhe si silleni. Të dy janë në gjendje të përdorin lloje të ndryshme këshillimi dhe psikoterapie për të ndihmuar. Dhe pse këto të fundit është me e zakonshme t’i bën një psikolog.

Psikiatër

Një psikiatër është një mjek i specializuar në psikiatri. Ata janë në gjendje të përshkruajnë ilaçe, si dhe të ofrojnë psikoterapi. Megjithatë, shumë psikiatër nuk angazhohen në psikoterapi.

Në përgjithësi, një psikolog ose terapist vizitohet për seanca psikoterapie dhe një psikiatër vizitohet kur mjekimet janë të nevojshme.

Psikologu

Një psikolog është një profesionist i shëndetit mendor i cili për t’u bërë një psikolog i licencuar, ka nevojë për një diplomë universitare (4 deri në 5 vjet), plus praktika dhe provime shteti.

Psikologët janë në gjendje të kryejnë psikoterapi, por nuk mund të përshkruajnë ilaçe. Medikamentet janë kompetencë e psikiatrit.

2. Kur duhet të vizitoni një psikolog?

Jeni duke përjetuar ankth, depresion, ngjarje stresuese të jetës ose ndonjë vështirësi tjetër të shëndetit mendor.
Mendoni se jeta është më e vështirë dhe keni nevojë për mbështetje për ta përballuar.
Dëshironi një vlerësim të shëndetit tuaj mendor.
Keni probleme me marrdhëniet.
Keni varësi me drogën dhe alkoolin.
Keni çregullime te ngrenies.
Keni frikë dhe fobi.
Keni vetëbesim të ulët.
Keni çrregullimi të stresit post-traumatik etj.

Zakonisht është psikologu ai bën referim për tek mjeku psikiatër, pasi t’ju ketë vlerësuar që e keni të nevojshme marrjen e medikamenteve paralelisht me psikoterapinë.

3. Kur duhet të vizitoni një psikiatër?

Gjendja juaj është e rëndë (gjendje krize).
Ka zgjatur shumë, ose vazhdon të rikthehet si shqetësim.
Trajtimi tjetër nuk funksionon.
Jeni duke menduar për vetëdëmtim ose vetëvrasje.
Psikologu juaj ose mjeku mund t’ju rekomandon një takim me mjek psikiatër.

4. Si të përgatiteni për takimin tuaj me një psikiatër?

Bëni kërkimin tuaj

Një nga mënyrat më të mira për të gjetur një psikiatër të kualifikuar është shpesh përmes referimeve nga psikologu ose një mjek i përgjithshëm. Nëse preferoni të bëni vetë kërkimin tuaj, mund të përdorni rezultatet në internet.

Sigurohuni që të hulumtoni sfondin dhe specialitetet e të gjithë psikiatërve që po konsideroni për t’u siguruar që ato i përshtaten nevojave tuaja.

Listo simptomat shqetësuese dhe trajtimet e mëparshme

Përpara se të takoheni me një psikiatër, mund të dëshironi të rifreskoni historinë tuaj të plotë mjekësore.

Jini të gatshëm për të ndarë çdo diagnozë paraprake, simptoma dhe një përmbledhje të historisë së mjekimit (duke përfshirë dozat, periudhat kohore të marra dhe efektet anësore). Nëse nuk jeni të sigurt për historinë tuaj mjekësore, mund ta merrni këtë informacion nga klinicisti që ju ka dhënë medikamente të mëparshme ose nga farmacisti juaj.

Edukoni veten mbi bazat

Një edukim i vogël në shtëpi për kushtet e shëndetit mendor mund të jetë jashtëzakonisht i dobishëm. Lexoni mbi gjendjen tuaj, simptomat dhe opsionet e mundshme të trajtimit.

Ju nuk do të bëheni ekspert, por mund të mësoni mjaftueshëm për të bërë pyetje më të detajuara për rastin tuaj.

Vlerësoni marrdhënien tuaj me psikiatrin

Me shumë mundësi, nuk ndiheni rehat me çdo person që takoni. E njëjta gjë vlen edhe për punën me profesionistë të shëndetit mendor. Shpesh duhen disa takime për të kuptuar nëse ndiheni mjaftueshëm rehat për të punuar me dikë.

Lidhja me profesionistin tuaj të shëndetit mendor është thelbësore – studiuesit kanë zbuluar se cilësia e marrëdhënies terapeutike (duke përfshirë ngrohtësinë, interesin dhe reagimin e tyre ndaj nevojave tuaja) është treguar se përmirëson rezultatet në psikoterapi.

Pas takimeve të para, është e rëndësishme të mendoni nëse ndiheni mirë me psikiatrin tuaj.

Pyesni veten:

U ndjetë rehat duke folur me ta?
U ndjetë sikur ata kujdeseshin për atë që ishte e rëndësishme për ju?
U ndjetë sikur mund të shprehnit atë që ishte e rëndësishme për ju?

Vështirësitë në këto fusha mund të sugjerojnë se ky mund të mos jetë psikiatri i duhur për ju. Flisni për shqetësimet tuaja me psikiatrin tuaj dhe vendosni nëse kalimi te dikush tjetër do të plotësonte më mirë nevojat tuaja.

Bëj pyetje

Një psikiatër efektiv duhet të jetë i gatshëm t’i përgjigjet çdo pyetjeje që keni. Shmangia nga pyetjet tuaja mund të jetë një shenjë se ato mund të kufizojnë përfshirjen tuaj në kujdesin tuaj.

Disa pyetje të mundshme për të bërë janë:

Cila është qasja juaj e trajtimit?
Si mund të ndihmoni në rastin tim?
Cilat janë opsionet e mia të mjekimit? A mund të shpjegoni plotësisht secilën prej tyre, duke përfshirë simptomat që do të trajtojnë?
A mund të shpjegoni me kujdes ndonjë efekt anësor, duke përfshirë ndikimet fizike, të tilla si qetësimi ose shtimi në peshë apo kufizimet si konsumimi i alkoolit?
Si mund të trajtohen efektet anësore? A ka ndonjë ndikim negativ me medikamentet e tjera që unë marr (nëse ka)?
A bëni takime urgjence për shqetësimet që mund të kem në vijim? Si mund t’ju kontaktoj?
A jeni në gjendje të rekomandoni burime shtesë që mund të jenë të dobishme për mua?

5. Cilat janë fushat e tyre të ekspertizës?

Psikiatrit gjithashtu kanë një sërë fushash në të cilat specializohen si:

Psikiatria klinike

Kjo është fusha thelbësore e ekspertizës për të gjithë psikiatrit. Përfshin vlerësimin, diagnostikimin dhe trajtimin e çrregullimeve të shëndetit mendor duke përdorur modalitete dhe medikamente të ndryshme terapeutike.

Psikofarmakologjia

Psikiatrit janë ekspertë në përshkrimin dhe menaxhimin e medikamenteve psikotrope, duke përfshirë ilaqet kundër depresionit, antipsikotikët, anksiolitikët, stabilizuesit e humorit dhe medikamente të tjera që përdoren për trajtimin e gjendjeve të shëndetit mendor.

Psikoterapia

Ndërsa jo të gjithë mjekët psikiatër janë të specializuar në psikoterapi, shumë prej tyre marrin trajnime në ofrimin e saj për pacientët e tyre. Ata mund të ofrojnë qasje të ndryshme terapeutike, të tilla si terapi njohëse-sjellëse, terapi psikodinamike, terapi ndërpersonale dhe më shumë.

Psikiatria e fëmijëve dhe adoleshentëve

Disa psikiatër specializohen në punën me fëmijët dhe adoleshentët, duke adresuar nevojat e tyre unike të shëndetit mendor dhe sfidat e zhvillimit.

Psikiatria geriatrike

Psikiatrit geriatrikë fokusohen në shëndetin mendor të të moshuarve dhe trajtojnë çështjet e shëndetit mendor të lidhura me moshën, duke përfshirë probleme të rënda mendore, depresionin dhe ankthin.

Psikiatria e varësisë

Psikiatrit me ekspertizë në mjekësinë e varësisë punojnë me individë që luftojnë me çrregullime të përdorimit të substancave dhe sjellje të tjera të varësisë.

Psikiatria ligjore

Psikiatrit mjekoligjorë zbatojnë njohuritë e tyre për shëndetin mendor në çështjet ligjore, të tilla si dhënia e dëshmisë së ekspertit në çështjet gjyqësore, vlerësimi i kompetencës mendore të individëve të përfshirë në procedurat ligjore dhe vlerësimi i përgjegjësisë penale.

Psikiatria e urgjencës

Psikiatrit me ekspertizë në mjediset e urgjencës vlerësojnë dhe ofrojnë kujdes të menjëhershëm për individët që përjetojnë kriza akute të shëndetit mendor.

Hulumtimi dhe Akademia

Disa psikiatër ndjekin karrierë në kërkime, duke kontribuar në përparimet në kuptimin dhe trajtimin e çrregullimeve të shëndetit mendor. Ata mund të punojnë në institucione akademike, universitete ose qendra kërkimore.

Psikiatria komunitare

Psikiatrit e komunitetit fokusohen në ofrimin e shërbimeve të shëndetit mendor dhe mbështetjes në mjedise të bazuara në komunitet, shpesh duke bashkëpunuar me punonjësit socialë, këshilltarët dhe profesionistët e tjerë për të përmirësuar aksesin në kujdes.

Neuropsikiatria

Psikiatrit me ekspertizë në neuropsikiatri studiojnë marrëdhënien midis funksionit të trurit dhe sjelljes, duke ndihmuar në diagnostikimin dhe menaxhimin e kushteve që ndikojnë si në shëndetin mendor ashtu edhe në funksionimin neurologjik.

6. Lista kontrolluese e pyetjeve

Ne kemi krijuar listën e mëposhtme të kontrollit për t’ju ndihmuar në kërkimin tuaj për një psikiatër në Tiranë, Shqipëri ose jashtë.

Sigurohuni që të bëni pyetjet e mëposhtme kur telefononi çdo psikiatër për t’u siguruar që të gjeni psikiatërin e duhur për ju:

A ka një listë pritjeje?
A ofroni takime në të njëjtën ditë?
A ofroni takime në mbrëmje apo në fundjavë?
A ofroni psikoterapi?
Cilat janë tarifat tuaja?
Cila është politika juaj e anulimit të takimit?

Konkluzion

Të shohësh një psikiatër, veçanërisht për herë të parë, mund të jetë frikësuese. Të kërkosh ndihmë mund të nënkuptojë përballje me të panjohurat, si dhe një diagnozë të mundshme.

Ndërsa të dashurit tuaj mund t’ju mbështesin, ata nuk mund t’ju trajtojnë – kështu, psikiatri dhe/ose psikologu juaj mban një pozicion të fuqishëm në trajtimin tuaj.

Një kombinim i terapise me psikolog dhe medikamente ofron trajtim më të plotë dhe efektiv për raste të caktuara. Nëse medikamenti qetëson intensitetin e simptomave dhe kryen stabilitetin hormonal – terapia psikologjike trajton mendimet negative, frikën e përjetuar deri tek simptomat psiko-fizike.

Nëse keni sërish ju duhet një ndihmë të kuptoni nëse keni nevojë për një mjek psikiatër apo psikolog, na kontaktoni.