Kush shkon në terapi? Mite kundrejt realitetit

Dëgjoj shumë mite rreth terapisë dhe më e keqja është se ato pengojnë shumë njerëz të marrin mbështetjen që u nevojitet. 

Njerëzit duhet të dinë si qëndron e vërteta për terapinë dhe se terapia dhe ndihma e psikologut mund të bëjë ndryshime rrënjësore në jetën e tyre.

Disa mite që dëgjoj më shumë janë:

1. Miti: Terapia është vetëm për probleme serioze
2. Miti: Terapia është për njerëzit e çmendur
3. Miti: Terapia është e panevojshme kur mund të flas me miqtë ose familjen
4. Miti: Jo shumë njerëz shkojnë në terapi
5. Miti: Njerëzit do të mendojnë keq për mua nëse marr pjesë në terapi
6. Miti: Terapia është shumë e shtrenjtë
7. Miti: Terapia nuk është konfidenciale
8. Mbyllja: Njerëzit që shkojnë në terapi

1. Miti: Terapia është vetëm për probleme serioze

Terapia shihet shpesh si një opsion i fundit, si për shembull kur njerëzit kanë probleme serioze, janë në krizë ose sapo kanë pasur një ngjarje traumatike.

Në realitet: Njerëzit kërkojnë psikoterapi për të trajtuar një sërë çështjesh dhe pa u kufizuar vetëm nëse kanë depresionin, ankthin dhe tranzicionet e jetës.

Shumë njerëz e shohin terapinë si masë parandaluese. Kontrollet vjetore mund t’ju ndihmojnë t’ju japin udhëzime dhe rekomandime se si të parandaloni probleme të mëtejshme. 

Për shembull, një mjek mund t’ju këshillojë të rrisni aktivitetin fizik për të ndihmuar në uljen e kolesterolit. Në mënyrë të ngjashme, psikologët vlerësojnë simptomat tuaja dhe ofrojnë rekomandime trajtimi për lehtësim.

Shqetësimet më të zakonshme që njerëzit kërkojnë të trajtojnë janë:

• Gjendjet e zakonshme të shëndetit mendor, të tilla si depresioni dhe çrregullimet e ankthit.
• Menaxhimi i ndjenjave të pikëllimit, të tilla si pas humbjes së një personi të dashur ose pas një sëmundjeje mjekësore.
• Trajtimin e llojeve të ndryshme të traumave etj.

Poashtu, aq të shpeshta janë dhe kërkesat për:

• Realizimin e qëllimeve profesionale dhe personale.
• Përmirësimin e aftësive komunikuese.
• Të fituar një njohje dhe kuptim më të thellë të vetes.
• Të rritur vetëvlerësimin.
• Ndërtimin  e marrëdhënieve më të forta dhe të shëndetshme.
• Për menaxhimin e stresit.
• Ndërtimin e zakoneve të shëndetshme.

Ky është një nga ato mite që duke e “shfuqizuar” një numër i madh njerëzish do mund të ndihmohen.

2. Miti: Terapia është për njerëzit e çmendur

Gjëja e parë që më vjen të them kur dëgjoj mite si ky: 

Nëse terapia do të ishte vetëm për njerëzit e ‘çmendur’, atëherë do të ekzistonte vetëm profesioni i psikiatrit, i cili trajton çrregullime të rënda mendore me medikamente. 

Në realitet: Fakti që ekziston profesioni i psikologut tregon që terapia është për këdo që dëshiron të përmirësojë mirëqenien e tij mendore dhe emocionale. Psikologët ndihmojnë njerëzit të përballen me stresin, ankthin, marrëdhëniet, dhe shumë sfida të tjera të jetës. 

Terapia është poashtu për ata që kërkojnë të rriten, të mësojnë më shumë për veten, dhe të jetojnë një jetë më të plotë. Jo patjetër duhet të ketë një problem të shëndetit mendor, apo më keq duke besuar në mite se duhet të jesh i cmendur për të vizituar një psikolog.

3. Miti: Terapia është e panevojshme kur mund të flas me miqtë ose familjen

Në realitet: Ndërsa mbështetja nga familja dhe miqtë është e madhe, por mbani mend se ata nuk janë profesionistë të shëndetit mendor. 

Një psikolog është një person i jashtëm në jetën tuaj që nuk ka për qëllim të zëvendësojë miqësitë. 

Ashtu si profesionistët tuaj mjekësorë, psikologët janë shumë të trajnuar dhe kanë shpenzuar vite duke mësuar dhe praktikuar se si të diagnostikojnë dhe trajtojnë çështjet shqetësuese dhe jo vetëm t’ju mbështet. 

Ndryshe nga ndarja me miqtë ose anëtarët e familjes, ju jeni në gjendje t’i thoni çdo gjë terapistit, pa frikë se mos ofendoni ose lëndoni ndjenjat e të tjerëve.

4. Miti: Jo shumë njerëz shkojnë në terapi

Mite si ky vazhdojnë sepse jo të gjithë janë të hapur t’u thonë njerëzve të tjerë se po shkojnë në terapi. Zakonisht e mbajmë atë për vete ose ia besojmë vetëm një shoku ose të afërmi të ngushtë.

Megjithatë, shumë njerëz ndjekin terapi. 

Dy situata rastësore që kanë ndodhur në eksperiencën time si psikologe ishin:

• Një rast ku një vajzë filloi terapinë dhe pak javë më vonë dhe vëllai i saj. Të dy ata tregonin se askush në familje nuk e di që po ndjek seanca me psikolog. 
• Një cift i ri mori pjesë në seanca individuale dhe ata nuk e dinin për njëri tjetrin.

Në këtë situatë psikologu ruan në mënyrë shumë të kujdesshme këtë informacion. Nuk i zbulon në asnjë mënyrë që i afërmi i tyre po merr terapi, pasi respektohet plotësisht kofidencialiteti. Kjo gjë u lihet në dorë atyre ta tregojnë ose jo në vijim. 

Ndonjëherë fakti që nuk u tregojnë të afërmve që marrin pjesë në terapi, i ndihmon ata të përqëndrohen plotësisht tek eksperienca, pa menduar si të tjerët gjykojnë.

Ata tregojnë gjithashtu se fakti që i bëjnë seancat online, e bën dhe më të pamundur të zbulohen në sekretin e tyre.

Pra, nga kjo kuptohet që ka shumë njerëz që marrin terapi. Mund të jenë njerëzit tuaj më të afërt që kanë marrë këtë hap të guximshëm. Por si dukuri që nuk flitet i bëjnë njerëzit të besojnë se pak njerëz marrin pjesë në terapi. Ky është një mit.

5. Miti: Njerëzit do të mendojnë keq për mua nëse marr pjesë në terapi

Disa njerëz mund të shmangin terapinë sepse janë të shqetësuar se çfarë mund të mendojnë të tjerët për ta. Është e natyrshme të kujdesemi për perceptimet e të tjerëve për ne, por nuk është gjithmonë e dobishme.

Mund të jetë qetësuese të dini se shumica e njerëzve do të jenë mbështetës. 

Këtu mund të përmend numrin e pafundëm të familjarëve, prindërve, vëllezërve apo një partneri që të shqëtësuar kërkojnë ndihmë nga psiklogu kur shikojnë që i afërmi i tyre është duke kaluar një kohë jo të mirë.

Gjithashtu, kujtoni se nuk jeni i detyruar t’i tregoni askujt se po shkoni te një psikolog. Dhe nëse dikush e merr vesh dhe ka një reagim negativ, mbani në mend se përgjigja e tyre ka të bëjë me shqetësimin e tij dhe jo me vendimin tuaj. Në fund të fundit, kjo është terapia: vendimi juaj.

6. Miti: Terapia është shumë e shtrenjtë

Kostoja i ndalon shumë njerëz të kërkojnë terapi. 

Në realitet: Çmimet e terapisë variojnë nga falas në qëndrat shëndetsore deri në tarifa të ndryshme që mbulojnë psikologët privat në klinikat e tyre të shërbimit. Ju mund të kërkoni për një psikolog që ofron një tarifë ku të ardhurat tuaja mund ta lejojnë. 

Është e dobishme t’i vësh gjërat sipas prioritetit. Nëse merrni parasysh përfitimet që mund të arrini me një investim në shëndetin tuaj mendor, ka kuptim të investoni.

Konsideroni këto dy situata kur të mendoni për hapin tuaj për të marrë terapi.

E para, kushton më shumë të jetoni me shqetësime të shëndetit mendor. 

Kur ne ndihemi nën një stres të madh të vazhdeshëm, preket çdo gjë e jetës sonë:

• Stresi kronik shton probabilitetin që shqetësime të tjera të bashkangjiten si ankth, depresion dhe jo vetëm.
• Prek imunitetin e trupit dhe si rezultat kemi më shumë shqetësime fizike.
• Personi mund të izolohet nga jeta shoqërore duke prekur dhe marrdhëniet e tij/saj.
• Mund të humbet punën nga mosjustifikimi i mungesave ose pamundësia për t’u përqëndruar në pune (performanca bie). etj

Së dyti, mund të jemi jo të vetëdijshëm që shpenzojmë më lehtësisht kur bëhet fjalë për festa ose gjëra materiale dhe gatishmëria për të kontribuar për shëndetin është më e ulët.

7. Miti: Terapia nuk është konfidenciale

Disa njerëz shqetësohen se seancat e tyre të terapisë nuk do të mbeten konfidenciale. Ky është një shqetësim i rëndësishëm, pasi terapia funksionon më mirë kur hapeni me psikologun tuaj, duke ndarë mendimet dhe ndjenjat tuaja më të thella.

Sidoqoftë, dini se të gjithë psikologëve u kërkohet të mbajnë informacionin tuaj konfidencial për shkak të kodit të etikës dhe rregulloreve të privatësisë që duhet të zbatojnë.

Ka përjashtime të rralla nga ky rregull. Një psikolog, për shembull, mund të kontaktojë autoritetet nëse dikush po mendon të dëmtojë veten ose të tjerët. Ky është rasti i vetëm kur psikologu e thyen kofidencialitetin. 

8. Mbyllja: Njerëzit që shkojnë në terapi

Mite si: 

Terapia është për njerëzit e çmendur. Duhet të jesh i sëmurë rëndë për të shkuar te një psikolog. 

Apo, terapia është për njerëzit e dobët. Në fund të fundit, nëse jeni të fortë, mund t’i zgjidhni vetë problemet tuaja dhe nuk duhet të kërkoni ndihmë.

Realiteti të përball ndryshe me:

Njerëzit që vijnë në terapi dhe punojnë në rrugën e tyre për të jetuar jetën në përputhje me vlerat e tyre, kanë shumë gjëra të përbashkëta.

Ata janë të gatshëm të rrezikojnë. 

Është e vështirë të bësh atë hap të parë dhe të kontaktosh një të huaj plotësisht (psikologun) me qëllim që ndoshta të ndash me të sekretet e tua më të thella, mendimet e turpshme dhe keqardhjet e hidhura.

Ata janë të gatshëm të zhvillojnë një vetëdije që aktualisht mund të mos e kenë. 

Ky vetë-zbulim nuk është i lehtë. Ndonjëherë është e frikshme të kuptosh se pa dashje ke kontribuar në problemet e jetës tënde. Por, është thelbësore të zhvilloni vetëdijen në mënyrë që të mos mbërtheheni dhe të vazhdoni përpara.

Ata janë të gatshëm të përballen me emocione të dhimbshme.

 Ata ndërmarrin hapa drejt qëllimeve të tyre, pavarësisht nga emocionet e dhimbshme,(frikë, ankth, zemërim, zhgënjim apo lëndim).

Ata janë të gatshëm për ndryshim të modeleve të vjetra.

 Gati të zhvillojnë aftësinë për t’u bërë vëzhgues – të mendjes, mendimeve, ndjenjave dhe sjelljeve të tyre, si dhe procesit këtu dhe tani. Ata kultivojnë pamjen e një zogu në krahasim me të qenit të ngatërruar në tornadon e ngjarjeve, mendimeve automatike dhe emocioneve.

Ata janë të gatshëm të mos ndalojnë. 

Ata që kanë sukses në terapi nuk e përqafojnë konceptin e ndryshimit vetëm kur janë në krizë. Ata vazhdojnë të jenë të përkushtuar për të ndryshuar për një periudhë të gjatë kohore, duke bërë një hap të vogël pas tjetrit, duke sfiduar modelet e vjetra dhe duke krijuar zakone të reja. 

Bëhet frustruese. Dhe gjithashtu bëhet e mërzitshme. Dhe e vështirë. Megjithatë, ata vazhdimisht bëjnë rrugën e tyre përpara.

Njerëz frymëzues që vijnë në në terapi:

• Një pensioniste që më në fund pajtohet me fëmijërinë e saj të vështirë.
• Një drejtues biznesi që kapërcen ankthin social dhe bën një prezantim të rëndësishëm para qindra njerëzve.
• Një nënë që vendos mirëqenien e fëmijëve para nevojës për mbrojtje të panevojshme.
• Një adoleshent që kalon nga ndjenja e humbur në një arritje të madhe plot ambicie.
• Prindërit janë të vendosur të mësojnë një model të shëndetshëm prindërimi.
• Individët me OCD janë të aftë të përballen me mendime dhe imazhe të tmerrshme, të tolerojnë frikën, të vendosin OCD në vendin e tij dhe të bëjnë një zgjedhje për të jetuar një jetë të plotë.
• Një burrë që hap veten emocionalisht dhe më në fund qan pa frikë dhe sfidon veten ta bën këtë jashtë terapisë.

Mund të vazhdoj pafund me shembujt. Si psikologe, sado e lodhur të jem në fund të një dite të gjatë pune, ndihem me fat për atë që bëj dhe privilegjin për t’i shoqëruar këto njervz në rrugën e tyre.

Konkluzion

Ka shumë mite që rrethojnë terapinë. Dhe pikërisht këto mite mund t’i pengojnë njerëzit të kërkojnë ose vonojnë të kërkojnë mbështetje profesionale nga e cila mund të përfitojnë ndjeshëm.

Realiteti është se terapia është  jashtëzakonisht e dobishme për këdo, pavarësisht nëse jeni duke përjetuar ankth, nëse dëshironi të forconi martesën tuaj ose dëshironi të pranoni veten.

Vendimi për të punuar me një psikolog nuk është vetëm një investim në shëndetin mendor, por në shëndetin në tërësi.

Mbani mend se këto pengesa janë vetëm mite dhe si të tilla duhet ta kenë vendin në të shkuarën, nuk duhet të bëhen pjesë e jetës së tanishme. Nëse je duke e lexuar këtë, të ftoj të mos ia mohosh vetes ndihmën nëse e ke të nevojshme.