Hipokondria – Pse kam frikë se do sëmurem?

Hipokondria, e referuar shpesh si çrregullimi i ankthit të sëmundjes ose çrregullimi i simptomave somatike, është një gjendje e shëndetit mendor.

Ajo karakterizohet nga shqetësimi i tepërt se mos ka një sëmundje serioze mjekësore, pavarësisht se nuk ka ose ka vetëm simptoma të buta, jo specifike.

Njerëzit me hipokondri shpesh keqinterpretojnë ndjesitë trupore ose sëmundjet e vogla si dëshmi të një sëmundjeje të rëndë. Ky ankth i tepruar i lidhur me shëndetin mund të ndikojë ndjeshëm në jetën dhe mirëqenien e tyre të përditshme.

Vazhdoni lexoni më shumë për:

1. Çfarë është hipokondria?
2. Simptomat e hipokondriazës
3. Shkaqet e hipokondriazës
4. Faktoret e rrezikut për hipokondriazë
5. Komplikimet që vijnë nga hipokondria
6. Si të kërkoj ndihmë për hipokondri?

1. Çfarë është hipokondria?

Manuali Diagnostik dhe Statistikor i Çrregullimeve Mendore (DSM-5), i publikuar nga Shoqata Amerikane e Psikiatrisë, nuk e përfshin hipokondriazën – e quajtur edhe hipokondri – si diagnozë. 

Ajo njihet si ankthi shëndetësor, çrregullimi i ankthit të sëmundjes, ose hipokondriaza.

Është normale që njerëzit të shqetësohen për shëndetin e tyre herë pas here. Por njerëzit që përjetojnë hipokondri shqetësohen shumë se janë të sëmurë rëndë, ose janë gati të sëmuren rëndë.

Kjo mund të ndodhë edhe nëse ata nuk kanë simptoma, ose simptomat e tyre janë shumë të lehta. Ata madje mund të ngatërrojnë ndjesitë normale për simptomat e një sëmundjeje të rëndë.

Në vend të kësaj, njerëzit e diagnostikuar më parë me hipokondriazë mund të diagnostikohen me çrregullim ankthi të sëmundjes, në të cilin fokusi i frikës dhe shqetësimit është në ndjesitë fizike të pakëndshme ose të pazakonta që janë një tregues i një gjendjeje të rëndë mjekësore.

Njerëzit e tjerë me hipokondri janë të shëndetshëm, por kanë një frikë të madhe për shëndetin e tyre në të ardhmen. Për shembull, ata mund të mendojnë: “Po sikur të kem kancer?”

Njerëzit me hipokondri mund të bëhen aq të shqetësuar sa të kenë vështirësi të bëjnë gjërat e përditshme.

2. Simptomat e hipokondriazës

Shenjat dhe simptomat e hipkondriazës mund të përfshijnë:

• Të qenit i shqetësuar se mund të keni një sëmundje, ose mund ta merrni një sëmundje ose keni gjendje të rëndë shëndetësore;
• Shqetësimi se simptomat e vogla ose ndjesitë e trupit nënkuptojnë se keni një sëmundje serioze (p.sh. një grip, një dhimbje barku, dhimbje koke etj.);
• Duke u alarmuar lehtësisht për gjendjen tuaj shëndetësore;
• Të paturit pak ose aspak siguri nga vizitat e mjekut ose rezultatet negative të testit;
• Shqetësimi i tepërt për një gjendje të caktuar mjekësore ose rrezikun tuaj për të zhvilluar një gjendje mjekësore, sepse ajo ndodh në familjen tuaj;
• Të kesh aq shumë shqetësime për sëmundjet e mundshme, saqë e ke të vështirë të funksionosh normalisht;
• Kontrolloni vazhdimisht trupin tuaj për shenja sëmundjejesh;
• Bërja e shpeshtë e takimeve mjekësore për siguri, ose shmangia e kujdesit mjekësor nga frika se mos diagnostikoheni me një sëmundje të rëndë;
• Shmangia e njerëzve, vendeve ose aktiviteteve nga frika e rreziqeve shëndetësore
• Duke folur vazhdimisht për shëndetin tuaj dhe sëmundjet e mundshme;
• Kërkoni shpesh në internet për shkaqet e simptomave ose sëmundjeve të mundshme;

3. Shkaqet e hipokondriazës

Shkaku i saktë i çrregullimit të ankthit të sëmundjes ose hipokondriazës, nuk është i qartë, por këta faktorë mund të luajnë një rol:

Besimet

Mund ta keni të vështirë të toleroni pasigurinë për ndjesitë e pakëndshme ose të pazakonta të trupit. Kjo mund t’ju bëjë të keqinterpretoni ndjesitë e trupit dhe të kërkoni prova për të konfirmuar se keni një sëmundje serioze.

Familja

Mund të keni më shumë gjasa të keni ankth shëndetësor nëse keni pasur prindër që shqetësohen shumë për shëndetin e tyre ose shëndetin tuaj.

Eksperiencat e mëparshme

Ju mund të keni pasur përvojë me sëmundje të rënda në fëmijëri, kështu që ndjesitë fizike mund të jenë të frikshme për ju.

4. Faktoret e rrezikut për hipokondriazë

Faktorët e rrezikut për çrregullimin e ankthit të sëmundjes mund të përfshijnë:

• Një stres kronik;
• Historia e abuzimit në fëmijëri;
• Një sëmundje e rëndë e kaluar në fëmijëri ose një prind me një sëmundje të rëndë
• Tipare të caktuara të personalitetit, të tilla si të kesh një tendencë për të qenë i shqetësuar;
• Përdorimi i tepërt i internetit në lidhje me shëndetin;

5. Komplikimet që vijnë nga hipokondria

Hipokondria mund të shoqërohet me:

• Shqetësimi i tepërt për sëmundjet mund të zhgënjejë të tjerët dhe të krijojë probleme në marrdhëniet romantike, familjare apo shoqërore;
• Probleme të performancës në punë ose mungesa të tepërta;
• Probleme me funksionimin në jetën e përditshme, që mund të rezultojnë edhe në paaftësi;
• Probleme financiare për shkak të vizitave të tepërta shëndetësore dhe mjekimit;

6. Si të kërkoj ndihmë për hipokondri?

Për shkak se simptomat mund të lidhen me probleme shëndetësore, është e rëndësishme që të vlerësohen nga mjeku juaj i familjes nëse nuk e keni bërë ende. 

Nëse mjeku juaj beson se ju mund të keni hipokondri, ai ose ajo mund t’ju referojë te një profesionist i shëndetit mendor.

DIsa këshilla të mira janë:

• Mos lexoni rreth simptomave të sëmundjeve apo gjëndjeve të ndryshme psiko-fizike, por të konsultoheni gjihmonë me një mjek ose psikolog për të bërë vlerësime më të sakta.
• Nëse keni lexuar aq shumë sa ndiheni të shqetësuar, ndaloni se lexuari në internet dhe kërkoni ndihmë për të rikthyer stabilitetin dhe qetësin tuaj:
• Mos diagnostiko veten me çrregullime të caktuara apo shqetësime. Drejtohu psikologut apo mjekut psikiatër.

Konkluzion

Ju mund të mos keni simptoma fizike, ose mund të besoni se ndjesitë normale të trupit ose simptomat e vogla janë shenja të sëmundjes së rëndë, edhe pse një ekzaminim i plotë mjekësor nuk zbulon asgjë të tillë.

Ju mund të përjetoni ankth ekstrem që ndjesitë e trupit, të tilla si shtrëngimi i muskujve ose lodhja, janë shkak i një sëmundje specifike serioze. Ky ankth i tepruar, në vend të simptomave fizike, ka shqetësime të rënda që mund të ndikojnë jetën tuaj.

Hipokondria mund të rritet me moshën ose gjatë periudhave të stresit. Trajtimi psikologjik është i nevojshëm për të trajtuar këto shqetësime që pengojnë në jetën e përditshme vazhdimisht.