Gjashtë hapa për të mposhtur frikën nga sëmundjet

Frika nga sëmundjet mund të jetë shqetësuese për shumë njerëz që vuajnë nga hipokondria. Ky shqetësim konstant për shëndetin mund të ndikojë negativisht në cilësinë e jetës dhe të krijojë një cikël të pafund ankthi dhe stresi. 

Për fat të mirë, ka hapa të thjeshtë që mund t’i ndiqni për të menaxhuar dhe mposhtur këtë frikë. 

Në këtë artikull, ne do të shqyrtojmë 6 hapa që do t’ju ndihmojnë të rifitoni kontrollin mbi mendjen dhe trupin tuaj.

1. Një hyrje për frikën nga sëmundjet
2. Cfarë e shkakton frikën nga sëmundjet?
3. Sjellje tipike të frikës nga sëmundejt
4. Hapat për të menaxhuar frikën nga sëmundjet

1. Një hyrje për frikën nga sëmundjet

Falë “Dr Google”, njerëzit diagnostikojnë veten me pothuajse çdo lloj kanceri, sklerozë të shumëfishtë, sëmundje të zemrës madje edhe disa sëmundje për të cilat mund të mos kemi dëgjuar asnjëherë.

Ankthi shëndetësor ose hipokondria, frika patologjike nga sëmundjet apo edhe krijimi psikosomatik i simptomave, nuk është e pazakontë. Në fakt, ankthi shëndetësor mund të jetë edhe në rritje.

‘Cyberchondria’, një tendencë për të vetë-diagnostikuar simptomat nga kërkimet në internet. 

Njëfarë monitorimi i shëndetit të dikujt është jetik. Në fund të fundit, të injorosh ose të mos shqetësohesh kurrë për simptomat mund të jetë e rrezikshme.

Por ka pacient që shkatërrojnë jetën e tyre duke u fiksuar pas shëndetit edhe pas testeve të shumta dhe të përsëritura, edhe pse dalin mirë.

2. Cfarë e shkakton frikën nga sëmundjet?

Shkaqet e zakonshme të hipokondrisë

Do jua paraqes me shembuj nga terapia. 

Një vajzë me frikë të vazhdueshme nga sëmundjet tregoi: “Nëna ime ishte vazhdimisht e tmerruar se kisha diçka serioze.” “Ajo më çonte gjithmonë te mjeku.”

Nëna kishte përjetuar gjithmonë frikë të tmerrshme për shëndetin dhe të familjes së saj. Ajo ende e bën këtë.

Çuditërisht, hulumtimet tregojnë se hipokondria shfaqet në familje. Anëtarët e familjes ‘i mësojnë‘ njëri-tjetrit qëndrime të cilat më pas u kalojnë brezave.

Gjithashtu nuk do t’ju habisë që njerëzit kanë më shumë gjasa të vuajnë nga hipokondria, të kenë qenë dëshmitarë të sëmundjeve të rënda. 

Një klient mashkull tregoi që të dy prindërit e tij kishin vdekur nga tumoret e trurit dhe një kushëri tani kishte gjithashtu një të tillë.

Nëse përjetoni diçka të tmerrshme, truri juaj mund ta etiketojë gabimisht ngjarjen si shumë më të mundshme për t’u përsëritur. Mundësia këtu ngatërrohet me probabilitetin.

3. Sjellje tipike të frikës nga sëmundejt

• Monitorimi dhe kontrollimi i përsëritur i simptomave.
• Bërja e pyetjeve për simptoma të ndryshme të mundshme dhe kuptimet e tyre.
• Përsëritja e të njëjtave pyetje në lidhje me simptomat dhe kërkimi për më shumë informacion, dhe më pas kthimi dhe kërkimi edhe për më shumë informacion.
• Vizitat e shpeshta tek mjeku.
• Sigurimi i përshkrimeve tepër të gjata dhe të hollësishme të simptomave gjatë takimeve mjekësore, më pas shqetësimi pasi vërehet se mjeku u shpërqëndrua ose u bë i paduruar.
• Kryerja e shpeshtë e analizave mjekësore të panevojshme.
• Kërkoni mendime të dyta, të treta dhe të katërta dhe të përpiqeni të gjeni më në fund një mjek që do të pajtohet me to.
• Pyetja e njerëzve të tjerë se cilat simptoma i konsiderojnë “normale” dhe cilat do të ishin shqetësim për ta.
• Krahasimi i simptomave me simptomat e njerëzve të tjerë.
• Shfletimi i tepërt i informacionit që lidhet me sëmundjen.
• Shmangia e çdo gjëje që lidhet me sëmundjen (mjekë, spitale, analiza mjekësore, informacion mjekësor).
• Shmangia e vendeve ku mund të merret një sëmundje ngjitëse (spitale, dhoma pritjeje, etj.).
• Bëni rutinë rigoroze në lidhje me shëndetin për sa i përket ushtrimeve, dietës dhe vitaminave.

4. Hapat për të menaxhuar frikën nga sëmundjet

Hapi i parë: Lista e humbjeve

Shkruani një listë të asaj që keni sakrifikuar për ankthin e sëmundjes deri më tani. Bëhuni sa më specifik. Si ka ndikuar në marrëdhëniet tuaja? Punën tuaj? Aftësinë për t’u argëtuar ose ndjerë kënaqësi? Financat tuaja?

Mund t’ju duhen disa ditë për të plotësuar listën pasi mund të mos jeni menjëherë të vetëdijshëm për të gjitha fushat e jetës suaj që janë prekur.

Rishikoni listën tuaj dhe reflektoni nëse çmimi që po paguani për sigurinë tuaj në lidhje me shëndetin është shumë i lartë. A jeni i gatshëm të filloni të rebeloheni kundër ankthit tuaj të sëmundjes për të rimarrë jetën tuaj?

Lista është një kujtesë se nuk është sëmundja e frikshme ajo që po ju shkatërron jetën, është ankthi juaj i sëmundjes ai që po ju shkakton aktualisht vuajtjet.

Mbajeni listën pranë dhe referojuni asaj për motivim kur praktikoni strategjitë e mëposhtme.

Hapi i dytë: Lista e sjelljeve të sigurisë

Shkruani një listë të të gjitha gjërave që keni bërë për të provuar të zvogëloni ankthin tuaj. Mundohuni të shkruani sa më shumë shembuj. Referojuni seksionit “Sjelljet tipike të ankthit të sëmundjes” më lart për ndihmë.

Përsëri, mund t’ju duhen disa ditë për të identifikuar shumicën e sjelljeve të sigurisë që keni bërë ose bëni.

Tani, vlerësoni nëse ndonjë nga këto detyrime ju ka sjellë lehtësim afatgjatë nga ankthi juaj i sëmundjes.

Hapi i tretë: Hiqni dorë nga sjelljet e sigurisë

Eliminoni, ose të paktën reduktoni ndjeshëm ritualet dhe zakonet tuaja që nxorrët nga lista më lart. 

A do të jetë e lehtë? Sigurisht që jo. 

Ju e dini se dëshira për të kontrolluar ose për të kërkuar siguri është e madhe. Ju gjithashtu e dini se ndjenja e terrorit dhe urgjencës që përjetoni kur mendoni se mund të merrni sëmundjen e frikshme është e vështirë për t’u duruar. 

Por, megjithatë, me praktikë, është e mundur të reduktohen sjelljet e ankthit të sëmundjes. Për më tepër, ndërsa vazhdoni të reduktoni ritualet, do të filloni të përjetoni një ndjenjë zotërimi, mirëqenieje dhe krenarie pasi obsesionet e ankthit të sëmundjes do t’ju frikësojnë gjithnjë e më pak.

Ju mund t’i eliminoni sjelljet në një qasje të shpejtë ose gradualisht.

Nëse vendosni të vazhdoni ngadalë, mund të filloni duke reduktuar frekuencën e ritualeve me një të tretën çdo javë ose çdo dy javë derisa të ndaloni plotësisht duke i bërë ato.

Disa shembuj:

Nëse aktualisht kontrolloni simptomat tuaja 30 herë në ditë, filloni duke reduktuar kontrollin në 20 herë. Mund të vendosni shenja ose numra në një aplikacion Notes në telefonin tuaj për të numëruar kontrollet.

Bisedoni me mjekun tuaj dhe shpjegoni se po përpiqeni të kapërceni ankthin ndaj sëmundjes. Pyesni mjekun për udhëzime se sa vizita në vit i nevojiten zakonisht një personi me historinë tuaj shëndetësore. Pastaj, filloni të punoni drejt atij numri vizitash, jo më shumë.

Ndaloni të gjitha kërkimet në internet në lidhje me shëndetin.

Po sikur…

Këtu mund të ndodhë të pyesni veten: “Po sikur gjatë përpjekjes për të kapërcyer ankthin tim të sëmundjes, të humbas një simptomë të rëndësishme? Po sikur vërtet të kem të drejtë që jam i sëmurë?” 

Përgjigja është: Kjo është gjithmonë një mundësi dhe ky është një rrezik që ju duhet të merrni për të rimarrë jetën tuaj në kontrroll.

Kur e pyesni veten në këtë mënyrë, rishikoni listën tuaj të gjërave që keni humbur për shkak të ankthit të sëmundjes. A jeni i gatshëm të vazhdoni të hiqni dorë prej tyre? Nëse jo, duhet të pranoni se jeta nuk është pa rrezik. 

Për të ndihmuar veten me këtë, vazhdoni me hapin tjetër dhe…

Hapi i katërt: Sfidoni nevojën tuaj për të pasur siguri 

Siç e mësuam, kjo ndjenjë sigurie që kërkoni është gjithmonë e pakapshme dhe jetëshkurtër. Edhe nëse ndjeni një lehtësim pasi keni bërë ndonjë sjellje sigurie (kontrroll mjekësor, lexim në internet etj), efekti i qetësimit zgjat pak.

Qëllimi ynë është ta zgjasim ndjenjën tuaj të të ndjerit i sigurt dhe i qetë.

Një strategji shumë më efektive është të punoni për të rritur tolerancën tuaj ndaj pasigurisë. Në fund të fundit, gjithçka në jetë është e pasigurt. Siguria absolute është një iluzion, nuk ekziston.

Ne e pranojmë pasigurinë dhe rreziqet që lidhen me të sa herë që ngasim makinën, kalojmë urat, marrim ashensorë, hamë në restorante dhe i dërgojmë fëmijët tanë në shkollë. 

Për të kapërcyer ankthin e sëmundjes, është thelbësore të pranohet edhe pasiguria e lidhur me shëndetin. 

Hapi i pestë: Strategji për mendimet shqetësuese

Mësoni strategji për t’u shkëputur nga mendimet ndërhyrëse, të lidhura me shëndetin ndërsa ecni ditën. 

Nëse keni një mendim ndërhyrës të nxitur nga frika, thoni: “Po vërej se po mendoj se ky nishan mund të jetë kanceroz”. Ankthi mund të ulet ose jo. Nuk ka rëndësi nëse ka apo jo – ky nuk është qëllimi këtu. 

Qëllimi është që ju të bëni një hap të vogël larg mendimit në vend që të reagoni menjëherë dhe impulsivisht ndaj tij.

 Shkëputje të tjera që mund të bëni:

• Imagjinoni që mendimi është një telefonatë e bezdisshme nga një telemarketist, të cilit mund të vendosni të mos i përgjigjeni.
• Thuaj me vete: “Oh sërish kjo ‘historia e kancerit’.
• Imagjinoni që mendimi të shkruhet me shkronja të ndryshme në një ekran kompjuteri.
• Falenderoni mendjen tuaj që u përpoq të përqëndrohej në gjëra të tjera më të rëndësishme.

Shënim i rëndësishëm: Shkëputja nga mendimet nuk është e barabartë me përpjekjen për t’i ndaluar ato. Në fakt, është e kundërta e ndalimit të mendimit.

Kur përpiqeni të largoni mendimet, kjo nënkupton se ato janë të rrezikshme dhe ju duhet t’i ndaloni ato. Por shkëputja do të thotë të lejosh që mendimet të vijnë dhe të shkojnë pa u përpjekur të bësh asgjë për to.

Hapi i gjashtë: Ndryshim i lojës me ankthin

Gjeni një mënyrë rrënjësisht të re për t’iu përgjigjur ankthit. 

Ju keni provuar shumë metoda për të reduktuar shqetësimin tuaj duke u përfshirë në sjelljet tek pika tre dhe e dini që nuk funksionojnë në planin afatgjatë. 

Në vend që të vazhdoni të luani tërhiq-këput me shqetësimin tuaj, lëreni litarin. Ndryshoni marrëdhënien tuaj me shqetësimin duke e pranuar atë pa u përpjekur ta heqni qafe.

Qëndroni me ankthin ose shqetësimin tuaj. Mos u mundoni ta largoni atë. Në vend të kësaj, le të vijë dhe të shkojë vetë. Praktikoni me dëshirë. Shqyrtoni mendimet dhe ndjenjat tuaja që e shoqërojnë shqetësimin me kuriozitet.

Mendoni mendimin e frikshëm (si p.sh., “Mund të më mungojë një simptomë e kancerit dhe atëherë do të jetë tepër vonë për ta trajtuar atë”). 

Vazhdoni të mendoni këtë mendim të frikshëm pa përdorur ndonjë sjellje sigurie. Kjo të ndihmon të mësosh se mund të mendosh dhe të mos bësh absolutisht asgjë për të.

Nëse janë vende ose situata specifike që po shmangni, atëherë filloni të përballeni me to. 

Ndaloni dezinfektimin e gjithçkaje, prekni karriget në dhomat e urgjencës së spitalit, uluni për një orë në një dhomë pritjeje të një zyre mjekësore, etj.

Ndërsa vazhdoni të reduktoni ritualet, do të filloni të përjetoni një ndjenjë zotërimi, mirëqenieje dhe krenarie. 

Konkluzion

Hipokondriaku nuk dëshiron të jetë i sëmurë, por as nuk duan të përjashtohen nga mjeku si ‘je thjesht duke e imagjinuar’. Është një ‘lidhje e dyfishtë’ psikologjike torturuese.

Zakonisht qëllimi i trajtimit nuk është t’ju bindë se nuk jeni të sëmurë, por t’ju ndihmojë të ndryshoni marrëdhënien tuaj me ankthin dhe të mësoni se mund të toleroni pasigurinë dhe frikën.

A vuani nga ankthi i sëmundjes? A keni njohur disa obsesione dhe detyrime sjelljesh që keni? Ndani historinë tuaj në komentet më poshtë!

Nëse ju pëlqeu ky artikull, na ndiqni në Instagram ose Youtube për më shumë këshilla.