Frika nga mbytja – Cilat janë shkaqet dhe trajtimi?

Frika nga mbytja është një nga kërkesat vazhdimisht në rritje për trajtim, si për të gjitha çrregullimet që i përkasin spektrit të çrregullimeve të ankthit në përgjithësi.

Do flasim më shumë për:

1. Çfarë është frika nga mbytja?
2. Si fillon frika nga mbytja?
3. Cilat kurthe zhvillojnë frikën nga mbytja?
4. Trajtimi i frikës nga mbytja
5. Kur anginofobia prek një fëmijë: terapi indirekte

1. Çfarë është frika nga mbytja?

Frika nga mbytja përfaqëson frikën se personi mund të mbytet dhe vdesë nga diçka që mund të shkojë në rrugën e gabuar psh të frymëmarrjes si: ushqimi, pilula, në rastet më të rënda lëngje ose vetë pështyma. 

Mund të shfaqet me nivele të ndryshme intensiteti dhe ashpërsie, si në moshën madhore ashtu edhe në adoleshencë dhe fëmijëri. 

Personi që vuan nga kjo fobi nuk është në gjendje të ndjek kriteret e logjikës racionale.

Anginofobia nuk duhet të ngatërrohet me disfaginë ose hiperrefleksinë e faringut, dy çrregullime të gëlltitjes..

Çështje fizike vs psiko-emocionale

Disfagia dhe hiperrefleksia e faringut janë çështje kryesisht fizike, pasi lidhen me probleme fizike në strukturat që përfshihen në procesin e gëlltitjes (si muskujt e faringut dhe ezofagut).

Megjithatë, këto mund të kenë një komponent psikologjik në disa raste, siç ndodh kur stresi ose ankthi ndikojnë në funksionimin e muskujve të faringut dhe të ezofagut, duke përkeqësuar simptomat.

Pra, ndonëse janë çështje me bazë fizike, ndjenjat psikologjike mund të ndikojnë në to.

2. Si fillon frika nga mbytja?

Në mënyrë tipike, pacienti që vuan nga anginofobia raporton se ka pasur një përvojë traumatike në të kaluarën.  

Mund të përfshin gëlltitjen e një kafshate ushqimi që ka shkuar në rrugën e gabuar, ose ka dëshmuar një përvojë të ngjashme që i ka ndodhur dikujt tjetër. 

Në të dyja rastet, nuk është vetë ngjarja fillestare që përcakton shfaqjen e simptomave fobike, por:

• mënyra në të cilën personi reagon ndaj frikës së shkaktuar nga ngjarja
• çfarë bën për të shmangur frikën, ose zgjidhjet e tentuara. 

Pas ngjarjes së parë të perceptuar si traumatike, një sërë mendimesh me një komponent obsesiv lidhur me ushqimin dhe momentin e ngrënies fillojnë të shfaqen në mënyrë të përsëritur. 

Ato karakterizohen nga një ndjenjë e vazhdueshme tmerri në lidhje me atë që mund të ndodhë pas gëlltitjes. 

Kjo ide obsesive dhe frika që lind prej saj mund ta bëjë njeriun të përkeqësojë situatën, duke e shndërruar kështu vaktin në diçka të strukturuar në mënyrë të ngurtë dhe të hiper-kontrolluar. 

Edhe momentet para vaktit fillojnë të përjetohen me ankth të fortë parashikues i cili mund të arrijë kulme shumë intensive ose sulme paniku.

3. Cilat kurthe zhvillojnë frikën nga mbytja?

Përpjekje për zgjidhje të anginofobisë:

Shmangia

Zgjidhja kryesore e tentuar që personi vendos për të kontrolluar dhe mbrojtur veten nga rreziku i mbytjes është përzgjedhja dhe shmangia progresive e disa ushqimeve të perceptuara si të rrezikshme. 

Në mënyrë tipike, fillon duke eleminuar mishin, duke filluar me mishin e kuq, pastaj makaronat, pastaj disa perime, e kështu me radhë.

Shmangia, një nga skriptet tipike të sjelljes së njerëzve me fobi.

E bën personin të përjetojë një ndjesi të menjëhershme sigurie dhe lehtësimi nga rreziku i mbytjes. Por në të njëjtën kohë i konfirmon se ushqimi për të është rrezik.  

Pra vepron sipas besimit “Unë nuk u mbyta sepse nuk e gëlltita atë ushqim të caktuar”. 

Përsëritja e kësaj “zgjidhjeje” do të konfirmojë, pra, gjithnjë e më shumë rrezikshmërinë e ushqimeve:

• duke përforcuar frikën e lidhur me konsumimin e tyre.
• duke e detyruar personin të reduktojë dietën e tij në shumë pak ushqime.

Çdo shmangie konfirmon rrezikshmërinë e situatës së shmangur dhe përgatit shmangien e radhës.

Kthim pas në kohë

Zgjidhja e dytë e tentuar tipike jofunksionale përfshin një lloj regresioni nga pikëpamja ushqyese: konsiston në përzierjen/homogjenizimin e ushqimeve, duke e bërë dietën të jetë shumë e ngjashme me atë të bebes. 

Pamja fobike që fillon të shfaqet ka pasoja të rënda në të gjithë jetën shoqërore të personit që do të fillojë të jetojë një vakt me ankth.

Mundohuni të imagjinoni efektet e përsëritjes së zgjidhjeve të tentuara që personi do të zbatojë me kalimin e kohës dhe se si ato do ta kufizojnë gjithnjë e më shumë jetën e tij: duke përgjithësuar frikën edhe ndaj ushqimeve të reja që më parë konsideroheshin të sigurta.

4. Trajtimi i frikës nga mbytja

Kur shfaqen shenjat e para të këtij problemi, hapi i parë që duhet bërë është të përjashtoni çdo shkak organik.

Nëse testet mjekësore janë negative, është e nevojshme t’i drejtoheni psikologut dhe psikoterapisë. 

Në lidhje me një çrregullim shumë pengues dhe të përhapur si ky, i cili mund të ketë pasoja shqetësuese në aftësinë për të ushqyer veten, duhet një terapi:

• për të marrë rezultate në një kohë mjaft të shkurtër, d.m.th., muaj dhe jo vite.
• efikasitet – aftësia e terapisë për të zgjidhur problemin dhe për të ruajtur rezultatet e tij.

Nga këndvështrimi ynë, një psikoterapi do ta drejtojë personin të përjetojë rreziqe të vogla dhe progresive ditore në lidhje me marrjen e ushqimit. 

Ju filloni të rifusni ushqime me një konsistencë krokante më shpesh. 

Duke vazhduar hap pas hapi do t'ju mundësojë të jeni në gjendje të kapërceni kufirin e tij përmes përvojave reale emocionale korrigjuese. 

Falë përvojës konkrete, ju udhëhiqeni për të modifikuar perceptimin, duke e shndërruar gradualisht atë nga jofunksional dhe patologjik në funksional dhe të shëndetshëm.

5. Kur anginofobia prek një fëmijë: terapi indirekte

Kur një fëmijë preket nga anginofobia, është gjithashtu e nevojshme të punohet dhe përmes kontekstit në të cilin është futur çrregullimi. Pra përveç familjes, gjyshërit (nëse kalojnë disa orë të ditës me ta dhe në veçanti oraret e ngrënies) apo konteksti i shkollës, mësuesit. 

Planifikimi i një ndërhyrjeje të këtij lloji na lejon të punojmë edhe në përpjekjet për zgjidhje jofunksionale të të rriturve të përfshirë në mënyrë të pashmangshme në këtë problem.

Në këto raste, pra, faktori që e bën terapinë vërtet efektive është natyra sistematike e ndërhyrjes: 

Për të përfshirë të rriturit referues, të zgjedhur si bashkëterapistë dhe të cilëve do t'u jepen receta terapeutike, të ndërtuara posaçërisht për situatën e paraqitur dhe që do të drejtojnë indirekt pacientin tonë të vogël për të shpëtuar nga kurthi që ai vetë ka ndërtuar. 

Përmbledhje 

Frika nga mbytja është një shqetësim i thellë dhe shpesh i shoqëruar me ankth, që mund të ndikojë në jetën e përditshme të individëve. 

Kjo frikë mund të jetë rezultat i eksperiencave traumatike, fobive të natyrshme ose shqetësimeve psikologjike, dhe mund të manifestohet si një ndjenjë e fortë paniku kur jemi pranë ushqimit.

Frika mund të bëhet irracionale dhe të pengojë aktivitetet normale, si ushqyerja. Trajtimi përfshin shpesh terapi psikologjike.