Besime: 9 Besime që mund të kontrollojnë jetën tuaj

Ekzistojnë disa besime që psikologjia i shpjegon si dëmtuese për njeriun, pasi i sjellin vujatje emocionale dhe limitim në marrjen e kënaqësive. 

 Këto besime janë supozime që kemi për veten, të tjerët dhe botën.

Nëse nuk marrim kohë për të gërmuar dhe vënë në dyshim bindjet tona thelbësore negative, ato kontrollojnë çdo vendim jetësor që marrim.

Lexoni 9 shembuj të besimeve irracionale dhe se si ato mund të drejtojnë jetën tonë:

1. Ka diçka që nuk shkon me mua
2. Unë jam i padashur
3. Nëse dua dikë, do të më lërë
4. Bota është një vend i rrezikshëm
5. Nuk jam mjaftueshëm i mirë
6. Unë jam i çuditshëm
7. Duhet të jesh i lumtur që të të pëlqejnë
8. Gjithçka është faji im
9. Unë jam i veçantë

1. Ka diçka që nuk shkon me mua

Mund të tingëllojë edhe si: 

• Kam të meta;
• Nuk jam i/e mirë;
• Jam i/e pavlerë;
• Të gjithë të tjerët janë më të mirë se unë;
• Nuk kam rëndësi;
• Unë jam një njeri që nuk mund të rregullohet;
• Jam një dështim total;
• Çdo gjë që bëj është e gabuar.

Nëse keni këtë besim irracional, do të vuani nga vetëvlerësimi i ulët. 

Shpesh ky lloj besimi shkakton edhe frikë nga intimiteti. Është më e lehtë të mos lejosh askënd të të njohë vërtet sesa të afrohesh me dikë dhe ta shohë se je me këto të meta.

2. Unë jam i padashur

Mund të tingëllojë edhe si: 

• Askush nuk më do;
• Jam më mirë vetëm;
• Askush nuk më kupton;
• I mërzita të tjerët;
• Njerëzit më urrejnë;
• Nuk kam nevojë për të tjerët gjithsesi.

Ju mund të shmangni plotësisht marrëdhëniet për të mos provuar sërish që të jeni të padashur. 

Nëse vendoseni në një marrdhënie, shancet janë që të zgjidhni marrëdhëniet e ndërvarura ku duhet të ‘fitoni’ dashurinë.

Një tjetër model që mund të shkaktojë të besosh se nuk je i/e dashur është të zgjedhësh të jesh gjithmonë me të tjerët që të trajtojnë keq dhe të abuzojnë emocionalisht, siç janë ata me tipare narcisiste.

3. Nëse dua dikë, do të më lërë

Mund të tingëllojë edhe si: 

• Të gjithë më braktisin;
• Është e rrezikshme të duash dikë;
• Nëse e do dikë, thjesht lëndohesh;
• Unë duhet ta meritoj dashurinë;
• Nuk mund të jem i lumtur nëse nuk jam me dikë;
• Të gjithë më refuzojnë.

Këto besime thelbësor shpesh ju bën që ju të largoheni para kohe nga marrëdhëniet, në mënyrë që të shmangni braktisjen e menduar dhe frikën nga refuzimi.

Ky besim thelbësor është i zakonshëm tek ata që vuajnë nga çrregullimi i personalitetit kufitar (BPD).

4. Bota është një vend i rrezikshëm

Mund të tingëllojë edhe si: 

• Kurrë nuk mund t’i besosh askujt apo asgjëje;
• Unë jam i pafuqishëm;
• Jam i dobët;
• Duhet të kesh kontroll për të mbijetuar;
• Ji vigjilent gjithë kohës;
• Nuk duhet të jesh kurrë i pambrojtur;
• Kurrë mos e zbuloni se kush jeni në të vërtetë.

Këto besime çon në ankth të vazhdueshëm dhe frikë nga ndryshimi. 

Ju prireni të bëni zgjedhje bazuar në atë që është “e sigurt” sesa atë që dëshironi vërtet. 

Duke vuajtur nga një ndjenjë e vazhdueshme e frikës, nuk do të arrini potencialin tuaj. Një tjetër efekt anësor i këtij besimi mund të jetë se ju jeni një freak kontrolli, duke u përpjekur gjithmonë të monitoroni gjithçka dhe këdo rreth jush.

5. Nuk jam mjaftueshëm i mirë

Mund të tingëllojë edhe si: 

• Unë jam një dështim;
• Nuk mund të ndryshoj;
• Nuk do të kem sukses;
• Nuk mundem;
• Jam humbës;
• Të gjithë të tjerët janë më të mirë se unë’
• Nuk ka kuptim të provosh në jetë.

Këto besime gjithashtu ju lënë të zhytur në vetëbesim të ulët dhe shpesh çon në depresion. Sidoqoftë, mund të fshehni vetëvlerësimin dhe trishtimin tuaj të ulët pas perfeksionizmit.

Ose, mund të hiqni dorë edhe nga përpjekjet për t’u ndjerë të denjë dhe në vend të kësaj t’i lini të tjerët t’ju manipulojnë, madje duke lejuar marrëdhënie abuzive ose të varura.

6. Unë jam i çuditshëm

Mund të tingëllojë edhe si: 

• Është sikur jam nga një planet tjetër;
• Askush nuk më kupton;
• Nuk përshtatem;
• Diçka nuk shkon me mua;
• Duhet të fsheh kush jam që të pëlqehem.

Nëse jeni ju, mund të vuani nga vetmia ekstreme edhe kur jeni në një turmë, ose mund të luftoni për të kuptuar veten.

7. Duhet të jesh i lumtur që të të pëlqejnë

Mund të tingëllojë edhe si: 

• Nuk mund të kem mendime të këqija;
• Nëse jam i zemëruar, jam i padashur;
• Askush nuk e pëlqen një person të trishtuar;
• Ndjenjat janë të rrezikshme.

Ky lloj besimi thelbësor shpesh vjen nga një fëmijëri ku ju kanë dashur vetëm nëse keni qenë ‘i mirë’ ose ‘i qetë’, etj. 

Ka të ngjarë të keni probleme atashimi, çështje identiteti dhe të luftoni për të pasur marrëdhënie autentike.

8. Gjithçka është faji im

Mund të tingëllojë edhe si: 

• Gjithmonë e kam gabim; 
• Duhet të përpiqem më shumë;
• Duhet t’i ndihmoj të gjithë;
• Jam egoist të mendoj për veten time;
• Duhet të jem i përsosur;
• Nuk duhet t’i lëndosh të tjerët.

Nëse kjo është mënyra juaj e të menduarit, ndoshta do të keni marrëdhënie të ndërvarura, do t’ju mungojnë kufijtë personalë, do të keni vështirësi t’u thoni jo të tjerëve dhe do të jeni agresiv pasiv.

9. Unë jam i veçantë

Mund të tingëllojë edhe si:

• Meritoj vëmendje nga të gjithë;
• Nëse njerëzit më kritikojnë ata janë të këqij;
• Unë jam superior;
• Duhet të shkëlqej;
• Jam mbi rregullat;
• Njerëzit nuk mund të më kritikojnë;
• Nuk mund të gaboj.

Ky lloj besimi thelbësor të çon drejt madhështisë ose narcisizmit. Mund të nënkuptojë se ju manipuloni të tjerët, keni probleme me menaxhimin e zemërimit dhe nuk përjetoni kurrë dashuri dhe intimitet të vërtetë.

Konkluzion

Besimet thelbësore janë supozimet tona më të thella për veten, botën dhe të tjerët. Ato janë të ngulitura fort në të menduarit tonë dhe formësojnë ndjeshëm realitetin dhe sjelljet tona. 

Lajmi i mirë për besimet thelbësore është se, me përkushtim, ato janë të ndryshueshme.

Terapia me një psikologe mund t’ju ndihmojë të identifikoni ato dhe të punoni për t’i ndryshuar.