Postimet E Fundit
Falja – Një akt çlirimi
Falja është krijimi i zbrazëtisë.
Falja krijon zbrazëti të brendshme. Ajo zbrazëti që i lejon vetes të mbushet me diçka tjetër dhe për rrjedhojë bëhet dhuarta që personi ia ben vetes.
Kjo nuk do të thotë të miratosh diçka që ka ndodhur, por të heqësh dorë nga barra.
Platoni, filozofi grek, krijoi një teori shumë të mirë, por edhe pse interesate nuk ka zbatueshmëri. Sepse nëse falja mbetet në botën e ideve platonike, nuk ka çlirim.
Thënë kjo, të gjithë flasin për faljen, shumë teori por pak praktikë. Duhet të shohim nëse njerëzit falin vërtet?!
Ajo që ndodhi në të kaluarën, nëse nuk e lëmë të shkojë, mbetet tek ne dhe ne mbetemi tek ajo që na lëndoi, na tradhëtoi, na bëri dikur jetën të dhimbshme.
Ai kujtim ndez imazh që ngjall njësoj dhimbjen si heren e parë.
Mund të ndihesh i pafuqishëm përballë asaj që na bën të vuajmë, por na jep paqe gjithsesi të dimë se ne kemi fuqi mbi situatat fillimisht brenda nesh, pastaj jashtë nesh.
Lexojmë më shumë për:
1. Çfarë bën falja?
Sigurisht nuk do ndryshon atë që ka ndodhur por falja të ndryshon brenda.
Falja si braktisje e barrës
Falja, e dimë që ka qenë një materie filozofike, shpesh fetare si obligim moral..pra të fal përndryshe zoti nuk më fal.
Poashtu dukej sikur kishte kaluar sezoni që falja shihej si një vlerë pozitive. Por kulturalisht, ajo stinë në të cilën ishte një vlerë pozitive, tani po rishfaqet sërish.
Nëse shkojmë dhe shohim kuptimin e fjalës fal në latinishten e vonë “per-donare” do të thotë fjalë për fjalë “me dhuruar falje”, saktësisht, unë dhuroj.
Dhuruesi ose falësi është dikush që ka një fuqi të pamatshme. Burimi i dashurisë, nëse është brenda nesh, kalon nëpër ne pandërprerë dhe për këtë arsye dhurojmë vetes dhe tjetrit falje.
Pra ka një forcë të mrekullueshme brenda faljes, sepse kuptojmë që kemi më pushtet mbi veten tonë.
Të falësh nuk do të thotë të justifikosh të keqen
Nuk i pergjigjem te keqes me të keqe sepse nese ajo gjë ka ndodhur edhe mua më ka lënduar unë i hakmerrem, vetëm po e shumefishoj problemin, po e zgjeroj pa mase.
Prandaj ne duhet të përpiqemi ta vendosim veten në një pozicion revolucionar që është ai i zbulimit të fuqisë së brendshme të faljes.
Dhuruesi ose falësi është dikush që ka një fuqi të pamatshme.
Burimi i dashurisë, nëse është brenda nesh, kalon nëpër ne pandërprerë dhe për këtë arsye dhurojmë vetes dhe tjetrit falje.
Pra ka një forcë të mrekullueshme brenda faljes, sepse kuptojmë që kemi më pushtet mbi veten tonë.
Balsam për plagën emocionale
Falja, “një balsam i mrekullueshëm” i aftë për të shëruar plagët emocionale.
Falja nuk është objekt interesi vetëm në fushën e fesë, por edhe në atë të disa sektorëve të tjerë, nga psikologjia te spiritualiteti dhe mjekësia. Në tridhjetë vitet e fundit janë theksuar efektet e tij të dobishme në nivel psikofizik.
Falja megjithëse e dobishme, jashtëzakonisht e vështirë për t’u dhënë dhe sidomos për t’ia dhënë vetes.
Zemërimi, inati janë ndër emocionet që banojnë në zemrën e të plagosurit, emocione që bëhen më toksike për ata që i ndjejnë sesa për personin të cilit i drejtohen, pra dhunuesit.
Dhimbja, faji, pendimi, turpi, frika nga vuajtja përsëri, dëshira për hakmarrje, shpeshherë e mbërthejnë të plagosurin, por siç pohoi Francis Bacon “një njeri që mediton hakmarrjen i mban plagët të freskëta”
2. Kush na lëndon më shumë?
Por kush është në gjendje të na lëndojë më shumë?
Prindërit, vëllezërit e motrat, fëmijët, partnerët. Në fakt, plaga shpesh është shumë më e ndjeshme ndaj llojit të lidhjes emocionale sesa ndaj dëmtimit aktual.
Kjo ndodh sepse pritshmëritë tona ndaj tyre janë më të larta dhe themeli i sigurisë sonë emocionale shpesh ndërtohet mbi këto marrëdhënie.
Kur ata që duam na dëmtojnë, truri e përjeton këtë jo vetëm si një akt të jashtëm, por si një kërcënim të brendshëm ndaj identitetit dhe ndjenjës së vlefshmërisë personale.
Dhimbja që vjen nga kjo plagë është më pak e lidhur me veprimin vetë dhe më shumë me tronditjen që sjell në sistemin tonë të besimit dhe në mënyrën si kemi strukturuar ndjenjën e dashurisë dhe sigurisë.
Kjo është arsyeja pse falja në këto raste është shumë më e vështirë, por edhe potencialisht shumë më çliruese.
3. Çfarë e bën të vështirë të falësh?
Psikologët ofrojnë reflektime të gjera, duke përfshirë ngatërrimin e faljes me harresën, ose faljen si “justifikim”.
Në falje, njeriu nuk e justifikon gabimin, por çliron veten nga të gjitha emocionet dhe mendimet negative që lidhen me kujtesën e asaj që ka përjetuar.
Shpjegimet përfshijnë gjithashtu:
- nevojën për drejtësi, shpesh të maskuar si një dëshirë për hakmarrje
- prirjen për të gjykuar, për ta konsideruar faljen si një akt dobësie
- për të frikësuar se falja duhet domosdoshmërisht të korrespondojë me pajtimin.
4. Fazat e faljes
Si falin njerëzit?
Enright dhe Kittle (2000) propozojnë një model të inskenuar për t’i ndihmuar njerëzit të falin.
Modeli përbëhet nga katër faza: zbulimi, vendimi, puna dhe thellimi.
Në çdo fazë ka një sërë hapash që shumica e njerëzve duket se i kalojnë, megjithëse jo të gjithë i kalojnë në të njëjtën mënyrë ose me të njëjtën shpejtësi.
Faza e zbulimit
Kjo mund të jetë një kohë e dhimbshme emocionalisht. Personi bie në kontakt me lëndimin që ka marrë nga padrejtësia dhe si ka ndikuar kjo në jetën e tij/saj.
Kjo fazë është e ndarë në tetë nënhapa:
- Mohimi dhe mbrojtjet psikologjike: Personi shmang njohjen e dhimbjes dhe padrejtësisë.
- Përballja me zemërimin: Zemërimi pranohet si reagim natyral ndaj lëndimit, nuk e strehon në trup..
- Pranimi i turpit (kur është i pranishëm): Njihet dhe përpunohet ndjenja e turpit të pamerituar.
- Lodhja emocionale: Personi ndjen rraskapitje, zbrazëti dhe apati.
- Vetëdija për padrejtësinë: Kuptohet që ka ndodhur një gabim real dhe i rëndë.
- Krahasimi me autorin e së keqes: Viktima mund të ndiejë inferioritet, duke përkeqësuar zemërimin.
- Ndryshimi i përhershëm personal: Ndjesia se lëndimi ka lënë pasoja të pandryshueshme.
- Humbja e besimit te drejtësia: Bota perceptohet si vend ku drejtësia u ndodh vetëm të tjerëve.
Faza e vendimmarrjes
Faza e vendimmarrjes është një kohë kur personi fillon të mendojë për kuptimin e faljes, çfarë përfaqëson dhe çfarë jo.
Vendimi për të falur është një proces njohës, në të cilin falja nuk është ende e plotë.
- Pranimi se strategjitë e deritanishme nuk po funksionojnë: Personi kupton se zemërimi dhe dhimbja nuk po lehtësohen, dhe hapet ndaj qasjeve të reja.
- Gatishmëria për ta parë faljen si një mundësi. Fillon të mendojë faljen jo si dobësi, por si një rrugë për çlirim emocional.
- Angazhimi për të falur Vendos me vetëdije të mos kërkojë hakmarrje dhe të punojë drejt procesit të faljes.
Faza e punës
Gjatë kësaj faze, vëmendja zhvendoset nga vetja te autori i gabimit. Falja nis të shihet si një akt i vetëdijshëm i rritjes personale dhe i çlirimit emocional.
- Me ushtrime mendore ose role, personi e sheh shkelësin në një kontekst më të gjerë dhe fillon ta kuptojë përtej veprimit të tij.
- Vjen një hapje emocionale: shkelësi shihet si njeri kompleks, jo vetëm si burim dhimbjeje.
- Dhimbja nuk mohohet, por përballohet pa u përdorur si armë kundër të tjerëve. Kjo shmang hakmarrjen dhe mbron të ardhmen emocionale.
- Ofrimi i një “dhurate morale” Falja jepet si një akt mirësie, pa pritshmëri. Kjo mund të jetë një qëndrim respekti, jo domosdoshmërisht një veprim konkret.
Faza e thelluar
Kjo fazë fokusohet në kuptimin më të thellë të përvojës, rritjen personale dhe ndërtimin e një qëndrimi ndaj faljes dhe jetës.
- Gjetja e kuptimit në vuajtje. Reflektim mbi pyetjen: “Çfarë kuptimi ka pasur kjo dhimbje për mua dhe për të tjerët?”
- Kujtesa që edhe ti ke pasur nevojë për falje. Vetëreflektim: “A jam falur ndonjëherë nga të tjerët? Si më ndihmoi kjo?”
- Ndjesia që nuk je vetëm në këtë përvojë. Ndërgjegjësim që falja është një përvojë njerëzore universale dhe mbështetja është e nevojshme.
- Qëllimi i ri për jetën pas dhimbjes. Reflektim: “A mund të ndërtoj diçka të re për veten nga kjo plagë?”
- Rritja emocionale dhe reduktimi i negativitetit. Vëzhgimi i emocioneve pozitive që mund të shfaqen ndaj personit që ka gabuar dhe vetes.
Kjo fazë nuk është fundi, por një lëvizje rrethore, ndonjëherë kthehesh te hapat e mëparshëm, por në një nivel më të thellë.
Falja është një proces që zhvillohet me kohë, dhe shpesh çon drejt lehtësimit emocional dhe mundësisë për pajtim.
Përmbyllje
Të gjitha fushat e njeriut janë të zhytura në faj, ndëshkim dhe falje për t’u kthyer në jetë.
Edhe një herë theksohet se falja është një mjet thelbësor për të shëruar dhe jo vetëm ndaj atyre që u drejtohet, por për të njëjtin person që e jep.
Së fundi, shpresoj që ky lexim të hap dyert për reflektime më të thella mbi regjistrin shpirtëror.. dhe fal nëse po mban një peng të madh në zemren tende.
