Varësia nga interneti - 5 Llojet e varësisë nga interneti

Varësia nga interneti përkufizohet si një sjellje jo e shëndetshme që ndërhyn dhe shkakton stres në jetën personale, shkollore dhe/ose të punës.

Studiuesit kanë identifikuar 5 nënkategori të llojeve specifike të varësive nga interneti si:

Varësia nga videolojërat
Kërkimi kompulsiv i informacionit
Varësia nga marrëdhëniet online
Varësia pornografike
Kompulsionet Net

1. Varësia nga videolojërat

Videolojërat kanë fuqi varësie. Mbi 2 miliardë njerëz luajnë videolojëra në mbarë botën.

Është e rëndësishme të kuptohet se sasia e kohës që dikush shpenzon duke luajtur një lojë video nuk tregon domosdoshmërisht një varësi.

Në fund të fundit, dikush mund të kalojë shumë orë duke luajtur një lojë video vetëm sepse i pëlqen, por mund të ndalon lojën pa shumë vështirësi.

Në të kundërt, një person mund të ketë një varësi nga loja video nëse nuk mund të ndalojë së luajturi atë edhe pse e di se duhet.

Ata janë të vetëdijshëm se videoloja po i bën ata të neglizhojnë familjen, miqtë, punën dhe arsimin, por ata vazhdojnë të luajnë gjithsesi sepse ndihen sikur nuk munden të ndalojnë.

Shoqata Amerikane e Psikiatrisë (APA) e ka klasifikuar “Çrregullimin e Lojërave në Internet (IGD)” si një diagnozë të mundshme të paverifikuar e cila kërkon rishikim të mëtejshëm.

Së fundmi, Organizata Botërore e Shëndetësisë shtoi “çrregullimin e lojërave” në listën e saj zyrtare të sëmundjeve.

Çrregullimi i lojërave përkufizohet si një model i sjelljes së lojës (“lojëra dixhitale” ose “lojra video”) e karakterizuar nga kontrolli i dëmtuar mbi lojërat, duke rritur përparësinë që i jepet lojës ndaj aktiviteteve të tjera në masën që loja ka përparësi ndaj interesave të tjera dhe aktivitetet e përditshme, dhe vazhdimi apo përshkallëzimi i lojërave, pavarësisht shfaqjes së pasojave negative.

Disa fëmijë dhe adoleshentë lidhen aq shumë me videolojërat saqë kërcënojnë prindërit e tyre kur u thonë se do heqin internetin.

Pse videolojërat mund të shkaktojnë varësi

Videolojërat:

Ndikojnë në tru në të njëjtën mënyrë si drogat që krijojnë varësi: ato shkaktojnë lirimin e dopaminës, një kimikat që përforcon sjelljen.
Ofrojnë një aventurë të pafund brenda një bote fantazie ku lojtarët në thelb mund të jetojnë një jetë ndryshe si një person i ri.
Ato ofrojnë një mundësi për t’i shpëtuar realitetit dhe për të lënë pas problemet e botës reale.
Shumë njerëz ndihen të vlerësuar dhe të dobishëm aty (diçka që mund të mos e ndiejnë shpesh në botën reale).
Ndihmojnë lojtarët të bëjë miq dhe të zhvillojë një status social.
Ndjenja për të qenë pjesë e diçkaje dhe për të pasur një rol mund të jetë domethënëse. Kjo është veçanërisht nëse lojtari nuk përjeton kënaqësi sociale në jetën reale.
Njerëzit që janë në depresion dhe përballen me problemet në një mënyrë shmangëse kanë më shumë gjasa të bëhen të varur nga lojërat video.
Një studim i vitit 2017 gjeti një lidhje të fortë midis varësisë së lojërave video dhe çrregullimeve të ankthit.

Shenjat e varësisë nga video lojërat

Nëse dyshoni se dikush që ju intereson vuan nga një çrregullim i varësisë ndaj lojërave, ka disa shenja për t’i marrë parasysh si p.sh këto pyetje:

A po izolohen nga familja dhe miqtë?
A i gënjejnë të tjerët se sa shpesh luajnë video lojëra dhe a luajnë shpesh në fshehtësi?
A mërziten dhe nervozohen kur nuk luajnë videolojëra?
A e lënë pas dore punën apo shkollën për të luajtur videolojëra?
A po shmangin aktivitetet që dikur i pëlqenin?
A po anashkalojnë vaktet për t’u përqëndruar në lojëra?
A janë shpesh të lodhur sepse nuk po flenë mjaftueshëm?
A kanë probleme fizike nga lojërat e tepërta, si dhimbje të kyçit të dorës, migrena dhe tendosja e syve?

Trajtimi i varësive nga video lojërat

Nëse e dini se është koha për të kapërcyer varësinë e lojërave video ose për të ndihmuar dikë që po lufton me të, ka shumë burime të disponueshme për t’ju ndihmuar të filloni.

Hapi i parë për t’i dhënë fund varësisë së lojërave video është të ulni rrjetin e internetit dhe të largoheni.

Kjo mund të jetë e vështirë, kjo është arsyeja pse shumë të varur nga videolojërat u shëruan me sukses vetëm kur flakin pajisjet e tyre të lojërave ose largohen diku tjetër.

Një problem serioz me videolojërat mund të kërkojë zgjidhje më të specializuar. Një lojë video nuk duhet të jetë qendra e jetës së askujt, por nëse është, ka shpresë për t’u çliruar nga ekrani.

Nëse një varësi nga videolojërat ka marrë kontrollin e jetës suaj, mund të dëshironi të merrni parasysh trajtimin.

Ka programe personale terapeutike si dhe grupe mbështetëse, të cilat janë të përkushtuara për të ndihmuar njerëzit të çlirohen nga varësia e lojërave video.

2. Kërkimi kompulsiv i informacionit

Të kesh një akses kaq të lehtë në sasi të mëdha informacioni mund të duket si një mundësi e shkëlqyer… dhe është, por ka kaq shumë rreziqe.

Reziqet nga kërkimi kompulsiv i informacionit

Për shembull, njerëz që vuajnë nga ankthi shëndetësor (hipokondria) i kërkojnë në google me detyrim simptomat e tyre.
Gjasat për të zhvilluar çrregullime ankthi dhe OCD mund të rriten nga kërkimi kompulsiv i informacionit, ose anasjelltas, kërkimi i madh i informacionit mund të zhvillojë këto gjendje.
Personi nis të besojë se simptomat që lexon i ka, dhe si rrjedhojë ka dhe x shqetësim.

Në të njëjtën kohë, kërkimi mund të jetë dhe i këndshëm, në varësi të temës. Duket e ndërlikuar, por më shumë kërkime nga studiuesit mbi këtë pritet në vitet e ardhshme.

Kërkimi i informacionit është një aspekt thelbësor i njerëzve që mbështet vendimmarrjen e shëndetshme dhe përpunimin e drejtuar nga qëllimi.

Por nga ana tjetër kërkimi kompulsiv i informacionit ndihet nga personi si një nevojë e vazhdueshme për të kërkuar vazhdimisht informacion.

Pse kërkimi kompulsiv i informacionit mund të shkaktojnë varësi

Sipas një studimi arsyet pse kjo sjellje mund të krijojë varësi janë:

Kërkimit të informacionit tek individët e varur mund të jetë një strategji që i ndihmon ata të përballen me vendimmarrjen në situatë pasigurie;
Dëshirë e përgjithshme për të reduktuar pasigurinë (kërkimin e informacionit të përgjithshëm);
Një dëshirë për risi (risi- duke kërkuar);

Shenjat e varësisë nga kërkimi kompulsiv i informacionit

Jeni vazhdimisht në gjueti për të gjetur informacione të reja dhe ose të përgjithshme.
Ndiheni vazhdimisht të shqetësuar, të stresuar dhe të lodhur nga kërkimi i gjatë.
Ndjeni ankth nëse jeni shkëputur plotësisht për më shumë se disa minuta.
Kontrolloni emailin, Facebook, lajmet ose ndonjë rrjet tjetër sociale pjesën më të madhe të kohës. Shpesh nga kjo zhvillohet dhe një gjëndje tjetër e quajtur (FoMO).
Nuk mund të largohesh nga pasija për të dalë jashtë, për të ushtruar ose për të kaluar kohë me njerëzit.
Nuk mund të kryeni punë të rëndësishme sepse duhet të kontrolloni vazhdimisht informacione.
Nuk mund ta imagjinoni të kaloni një ditë të tërë të shkëputur.

Trajtimi i varësisë nga kërkimi kompulsiv i informacionit

Kërkoni ndihmë nga një mik apo kujdestar të kufizojë përdorimin e telefonit;
Vendosni kufij, p.sh. përdor për 30 minuta dy herë në ditë;
Mbani një ditar (në momentet kur ndiheni të tunduar për të hyrë në internet, shkruani në ditarin tuaj pasi ju shpërqendron për ta bërë këtë);
Ndiqni hobi të tjera;

Ky ushëzues nuk është udhëzuesi përfundimtar për të mposhtur një varësi, megjithatë – është një grup këshillash të dobishme për të filluar.

Në varësi të ashpërsisë së varësisë, opsionet e tjera të trajtimit mund të variojnë nga:

Modalitete të ndryshme terapie;
Mjekimi;

3. Varësia nga marrëdhëniet online

Të varurit nga marrëdhëniet online janë thellësisht të përfshirë në gjetjen dhe mbajtjen e këtyre marrëdhënieve, shpesh duke harruar dhe lënë pas dore familjen dhe miqtë e jetës reale.

Zakonisht marrëdhëniet në internet krijohen në dhomat e bisedave ose në faqe të ndryshme të rrjeteve sociale, por mund të ndodhin kudo ku dikush mund të ndërveprojë me njerëzit në internet.

Shpesh njerëzit që ndjekin marrëdhënie online e bëjnë këtë duke fshehur identitetin dhe pamjen e tyre reale; Ky fenomen modern çoi në krijimin e termit “catfish“.

Një person me këtë varësi mund të mbetet me aftësi të kufizuara sociale dhe pritshmëri jorealiste në lidhje me ndërveprimet personale.

Shumë herë kjo çon në një paaftësi për të krijuar lidhje me botën reale, duke e bërë individin më të varur nga marrëdhëniet e tyre kibernetike. Këshillimi ose terapia zakonisht kërkohet për të trajtuar këtë varësi dhe për të siguruar ndryshime të qëndrueshme të sjelljes.

Pse marrdheniet online mund të shkaktojnë varësi

Anonimiteti

Platforma për të errësuar identitetin, fleksibiliteti për të krijuar një të tillë sipas dëshirës dhe lehtësia e aksesit për njerëzit e dëshirueshëm dhe të padëshiruar e bëjnë personin kaq të varur.

Nxitja për të mos zbuluar identitetin e dikujt dhe megjithatë sërish merr kënaqësi është ajo që e ushqen këtë varësi.

Kënaqësinë e menjëhershme

Lehtësia është ajo që i bën marrëdhëniet e krijuara në internet emocionuese dhe problematike.

Askujt nuk i pëlqen të presë. Asgjë nuk mund të jetë më motivuese sesa të kënaqesh menjëherë nga dikush, veçanërisht ato më pak të pranueshme nga ana shoqërore.

Nevojat dhe kërkesat e përditshme plotësohen menjëherë në internet. Njeriu nuk duhet të bëjë përpjekje për të dalë dhe për të kërkuar. Nxitja për të kursyer kohë pa sforcim rezulton në varësi

Eksitim dhe argëtim

Pushimi që sjell interneti në një jetë rutinë monotone mund të jetë jashtëzakonisht argëtues.

Eksitimi i takimit me njerëz të rinj nga prejardhje, raca dhe kultura të ndryshme, dhe ndërveprimi me ta në faqet e rrjeteve sociale, sjell varësi nga marrdhëniet online.

Aspekti rekreativ i internetit pa pasur nevojë të udhëtoni në vende është ajo që e bën atë të varur.

Aftësia për të menaxhuar identitetin

Krijimi i dikujt ndryshe nga vetja nëpërmjet internetit, jo vetëm që na lejon të jemi diçka që nuk jemi, por edhe të fshehim diçka që jemi dhe kështu kuriozitetet dhe fantazitë përmbushen në një mënyrë të pafrenuar.

Për shkak se ata nuk mund të shihen ose dëgjohen, njerëzit mund të hapen dhe të thonë gjëra që normalisht nuk do t’i thoshin personalisht. Vetë-zbulimi dhe intimiteti mund të përshpejtohen.

Reziqet nga marrdheniet online

Marrëdhëniet virtuale të krijuara përmes internetit krijojnë një hendek të madh në ndërveprimin e përditshëm ballë për ballë në marrëdhëniet e jetës reale. Kjo e fundit është më sfiduese dhe i mungon idealizmi që duket se ka i pari.

Varësia ndodh gradualisht, por njerëzit janë aq të intriguar me mundësitë e pakufishme të disponueshme për ta në internet, saqë harrojnë pasojat e këtyre marrëdhënieve virtuale.
Njerëzit shpesh preferojnë të përdorin imagjinatën e tyre sesa të ndërveprojnë në jetën reale dhe të përballen me sfidat e saj.
Përdorimi i imagjinatës së tyre e bën personin tjetër sa më të përsosur që të jetë e mundur. Kjo bëhet e rrezikshme pasi personi me të cilin po flasin mund të jetë pikërisht e kundërta e asaj që ata mendojnë se janë.
Marrëdhëniet virtuale në internet i mungojnë elementet e komunikimit jo verbal, p.sh. toni, shprehja e fytyrës, gjesti dhe prekja. Kjo bëhet jashtëzakonisht problematike në martesa ku individët e gjejnë veten më pak të interesuar për bashkëshortet e tyre.
Në një skenar të tillë, papërsosmëria e partnerëve të tyre përforcohet deri në atë masë që prish nevojën për komunikim dhe intimitet në jetën reale.
Përveç marrëdhënieve intime, ndikohen edhe marrëdhëniet me familjarët.
Zakonisht manifestohet pamundësia për të marrë përgjegjësitë familjare, për t’u paraqitur menjëherë te anëtarët e familjes në momente nevoje dhe një ndërprerje në komunikim.
Nevoja për të kaluar kohë cilësore dhe për të kërkuar këshilla gjatë kohëve të vështira ulet. Individi bëhet i izoluar, i shkëputur plotësisht në një botë të vetë-krijuar.
Ai ose ajo nuk është në gjendje. për të përcaktuar vijën e hollë midis reales dhe virtuales, së drejtës dhe të gabuarës.

4. Varësia pornografike

Varësia nga seksi kibernetik (pornografia) konsiderohet si një varësi e sjelljes (jo çrregullim) që karakterizohet nga një detyrim obsesiv për të parë materiale pornografike.

Simptomat e zakonshme të varësisë ndaj pornografisë

Shpenzimi i sasive të mëdha të kohës duke parë pornografi;
Pamundësia për të ndaluar përdorimin e pornografisë ose sjelljet e lidhura me pornografinë, pavarësisht përpjekjeve të përsëritura për ta bërë këtë;
Përjetimi i dëshirave për të parë pornografi;
Të jesh i zemëruar ose armiqësor kur kërkohet të ndalojë përdorimin e pornografisë;
Kërkon sasi në rritje ose pornografi më të qartë për të fituar të njëjtën kënaqësi;
Humbja e interesit për intimitetin me partnerin;
Braktisja e aktiviteteve sociale për të përdorur pornografi;
Mbajtja e të gjithë ose një pjesë e përdorimit të pornografisë të fshehtë nga njerëzit e dashur;

Kiberseksi

Kiberseksi është një tjetër kërcënim për jetën reale dhe marrëdhëniet autentike.

Angazhimi në seks kibernetik me individë në internet çon në kënaqësinë e atyre dëshirave dhe fantazive që përndryshe do t’i rezistonin në jetën reale.

Njerëzit që kanë varësi nga kiberseksi, kanë më shumë gjasa të jenë të varur për shkak të anonimitetit të ofertave në internet, komoditetit dhe gjithashtu arratisjes.

Gratë preferojnë seksin kibernetik sepse:

fsheh pamjen e tyre fizike;
heq stigmën sociale që gratë nuk duhet të shijojnë seksin;
u lejon atyre një vënd të sigurt, përqendrimi në seksualitetin e tyre në mënyra të reja, të pafrenuara.

Meshkujt preferojnë seksin kibernetik sepse:

ai largon ankthin e performancës që mund të jetë problemet themelore me ejakulimin e parakohshëm ose impotencën;
fsheh pamjen e tyre fizike për burrat që ndihen të pasigurt për rënien e flokëve, madhësinë e penisit ose shtim në peshë.

Kjo në vetvete shpjegon psikologjinë thelbësore që qëndron pas varësisë së dy gjinive nga seksi kibernetik.

Trajtim për varësinë ndaj pornografisë

Rehabilitimi i varësisë nga pornografia trajtohet duke ndryshuar modelet e sjelljeve dhe mendimeve që kontribuojnë në varësi.

Terapia konjitive e sjelljes mund t’i ndihmojë ata që luftojnë me një varësi ndaj pornografisë që të ndryshojnë në mënyrë efektive zakonet e tyre.
Grupet mbështetëse gjithashtu të jenë veçanërisht të dobishëm për të ndihmuar të varurit nga pornografia.

Në disa raste pornografia dhe varësitë e tjera seksuale shoqërohen me çrregullime të shëndetit mendor si depresioni, ankthi, çrregullimi obsesiv-kompulsiv (OCD) dhe çrregullimi i stresit post-traumatik (PTSD).

Prandaj, shërimi për varësinë nga pornografia mund të kërkojë gjithashtu një program trajtimi të dyfishtë për këto shqetësime.

5. Kompulsionet Net

Varësia nga interneti lind dhe për shkak të varësive të tjera që mund të “ushtrohen” online dhe që mund të jenë jashtëzakonisht të dëmshme, të tilla si:

lojërat e fatit online;
tregtimi i aksioneve;
ankandet në internet (siç është eBay);
blerjet kompulsive online.

Këto zakone mund të kenë një ndikim të dëmshëm në stabilitetin financiar të dikujt ose të afërmve të tyre.

Shpenzimi ose humbja e shumave të tepërta të parave gjithashtu mund të shkaktojë shumë stres.

Me akses të menjëhershëm dhe të lehtë në kazinotë dhe dyqanet në internet, është e lehtë për ata që tashmë janë të ndjeshëm ndaj një varësie ndaj lojërave të fatit ose shpenzimeve të lidhen në internet.

Pse hapësira online shkakton varësi?

Aksesueshmëria

Përpara internetit, bixhozi nënkuptonte udhëtime në kazinotë ose në dyqanet lokale. Të blesh bileta do të thotë të presësh në radhë të gjata.

Pas Internetit, ne tani kemi akses të menjëhershëm në qindra faqe virtuale. Kjo lloj aksesueshmërie e bën të përshtatshëm për të luajtur bixhoz, investuar ose për të bërë pazar në çdo kohë të ditës ose të natës.

Ne tani jetojmë në një kulturë ku mund të kënaqemi me aktivitete për të kërkuar kënaqësi të menjëhershme dhe për të kënaqur tekat tona impulsive.

Kontrrolli

Kontrolli fjalë për fjalë i referohet kontrollit personal që dikush mund të ushtrojë mbi aktivitetet e tij ose të saj në internet.

Dëshira për të marrë kontrollin mbi investimin personal ka potencialin për t’u bërë një obsesion i madh.

Eksitimi

Eksitimi përfaqëson “ngutjen” emocionale ose “të lartë” të lidhur me fitoren.

Në lojërat e fatit, njeriu fiton bastin, fiton para dhe bëhet një përforcim i madh për të vazhduar lojën.
Në tregti, mund të shikoni tregun e aksioneve për të parë fitimet aktuale të bëra atë ditë.
Në shtëpinë e ankandeve, aftësia për të pushtuar të tjerët si ofertuesi më i lartë mund të jetë dehëse.

Në çdo rast, eksitimi që rrethon aktivitetin bëhet një grep i fuqishëm që vazhdon të shpërblejë sjelljen e ardhshme.

Si mund ta dalloni nëse vuani nga një varësi e tillë

A shpenzoni shumë para duke luajtur kumar në internet?
A nuk keni qenë në gjendje të ndaloni bastet sapo të filloni?
A jeni zgjuar në orë të pazakonta vetëm për të qenë aty për minutat e fundit të mbetura të një ankandi online?
A ndjeni një ndjenjë të arritjes kur zbuloni se jeni ofertuesi më i lartë?
A i shikoni aksionet tuaja në mënyrë të përsëritur?
A shpenzoni orë të tëra vetëm duke parë shiritat që kalojnë nëpër ekranin e kompjuterit tuaj?
A qëndrozi zgjuar në çdo orë të natës për blerjen tuaj të radhës në internet?

Përgjigjjet PO, tregojnë se duhet të merrni ndihmën e nevojshme profesionale për të trajtuar këto varësi.

Trajtimi

Nëse jeni të varur nga shtëpitë e ankandeve në internet, lojërat e fatit online ose tregtimi i aksioneve në internet, kërkoni ndihmë. Psikoterapia është ndihma më efektive për t’i zgjidhur ato.

Përmbledhje

Varësia nga interneti është një diagnozë jozyrtare e një lloji të varësisë së sjelljes, e shënuar nga përdorimi i tepruar dhe kompulsiv i internetit që ndihet jashtë kontrollit tuaj.

Ajo që konsiderohet përdorim i shëndetshëm i internetit do të ndryshojë nga personi në person, por mund të bëhet i pashëndetshëm nëse fillon të ndërhyjë në funksionimin tuaj të përditshëm.

Nëse jeni dakord me shumicën e këtyre deklaratave, mund të jetë koha për të kërkuar ndihmë:

Unë mendoj vazhdimisht të jem online.
Jam përpjekur të kontrolloj, reduktoj ose ndaloj përdorimin tim të internetit, por nuk kam qenë në gjendje ta bëj këtë me sukses.
Ndihem i irrituar ose i dëshpëruar kur përpiqem të zvogëloj sasinë e kohës që jam në online ose kur nuk mund të hyj në internet.
Mënyra se si e përdor internetin ka dëmtuar një marrëdhënie me dikë që më intereson, punën time ose në shkollë.
Unë humbas ndjenjën e kohës kur jam online.
Ndonjëherë gënjej njerëz të rëndësishëm në jetën time për sasinë e kohës që kaloj ose llojet e aktiviteteve në të cilat marr pjesë në internet.
Të qenit në linjë më ndihmon të harroj problemet e mia ose të përmirësoj disponimin tim kur ndihem i trishtuar, i shqetësuar ose i vetmuar.

Konsideor takimin me një psikolog për të trajtuar varësitë që sjellin shqetësime të konsiderueshme në jetën tuaj ose të familajrëve.

Varësia nga interneti – 5 Llojet e varësisë nga interneti