Sindroma e Stokholmit: Çfarë është?

Sindroma e Stokholmit është një përgjigje emocionale, që u ndodh viktimave të abuzimit dhe pengjeve kur ata kanë ndjenja pozitive ndaj një dhunuesi ose rrëmbyesi.

Në këtë artikull do të lexoni për:

Çfarë është Sindroma e Stokholmit?
Cilat janë shenjat e Sindromës së Stokholmit?
Pse disa zhvillojnë Sindromën e Stokholmit?
Në cilat situata zhvillohet Sindroma e Stokholmit?
Si ndikon Sindroma e Stokholmit në shëndet?

1. Çfarë është Sindroma e Stokholmit?

Sindroma e Stokholmit nuk është një diagnozë psikologjike. Por, është një mënyrë për të kuptuar reagimin emocional që disa njerëz kanë ndaj një rrëmbyesi ose abuzuesi.

Emri i sindromës rrjedh nga një grabitje e dështuar e bankës në Stokholm, Suedi. Në gusht 1973, katër punonjës të Sveriges Kreditbank u mbajtën peng në kasafortën e bankës për gjashtë ditë. Gjatë përplasjes, një lidhje në dukje e papajtueshme u zhvillua midis pengut dhe rrëmbyesit. Ky peng, gjatë një bisede telefonike me kryeministrin suedez Olof Palme, deklaroi se ajo i besonte plotësisht rrëmbyesve të saj, por kishte frikë se do të vdiste në një sulm të policisë në ndërtesë.

Pavarësisht se mbaheshin kundër vullnetit të tyre në një situatë kërcënuese për jetën, këta individë krijuan marrëdhënie pozitive me rrëmbyesit e tyre. Ata madje i ndihmuan të paguanin avokatët e tyre pasi u kapën.

Psikologët që kanë studiuar sindromën besojnë se lidhja krijohet fillimisht kur një rrëmbyes kërcënon jetën e një pengu dhe më pas zgjedh të mos e vrasë. Lehtësimi i pengut me heqjen e kërcënimit me vdekje përkthehet në ndjenja mirënjohjeje ndaj rrëmbyesit që i fali jetën.

Siç dëshmon incidenti i grabitjes së bankës në Stokholm, duhen vetëm disa ditë që kjo lidhje të fortësohet, pasi dëshira e viktimës për të mbijetuar e mposht dëshirën për të urryer personin që krijoi situatën.

Instinkti i mbijetesës është në qendër të sindromës së Stokholmit. Viktimat jetojnë në varësi të detyruar dhe interpretojnë akte të rralla ose të vogla mirësie në mes të kushteve të tmerrshme si trajtim të mirë.

Ata shpesh bëhen hipervigjilentë ndaj nevojave dhe kërkesave të rrëmbyesve të tyre, duke krijuar lidhje psikologjike midis lumturisë së rrëmbyesve dhe lumturisë së tyre. Në të vërtetë, sindroma karakterizohet jo vetëm nga një lidhje pozitive midis pengut dhe rrëmbyesit, por edhe nga një qëndrim negativ i pengut ndaj autoriteteve që kërcënojnë marrëdhënien peng-rrëmbyes.

2. Cilat janë shenjat e Sindromës së Stokholmit?

Dikush që ka Sindromën e Stokholmit mund të ketë ndjenja konfuze ndaj dhunuesit, duke përfshirë:

Dashuri
Simpati
Empati
Dëshirë për t’i mbrojtur ato

Sindroma e Stokholmit gjithashtu mund të shkaktojë që pengu të ketë ndjenja negative ndaj policisë ose kujtdo që mund të përpiqet të shpëtojë.

3. Pse disa zhvillojnë Sindromën e Stokholmit?

Jo të gjithë njerëzit që janë në situata të tilla, përjetojnë sindromën e Stokholmit. Nuk është plotësisht e qartë pse disa njerëz reagojnë në këtë mënyrë, por mendohet se është një mekanizëm mbijetese.

Një person mund të krijojë këtë lidhje si një mënyrë për të përballuar situatën ekstreme dhe të tmerrshme.

Disa pjesë kyçe duket se rrisin gjasat e një sindrome të Stokholmit janë:

Të qenit në një situatë të ngarkuar emocionalisht për një kohë të gjatë
Të qenit në një hapësirë të përbashkët me pengmarrësin me kushte të këqija (p.sh. ushqim i pamjaftueshëm, hapësirë fizikisht e pakëndshme)
Kur pengjet janë të varur nga një pengmarrës për nevojat bazë
Kur kërcënimet për jetën nuk kryhen (p.sh. ekzekutime të imituara)

4. Në cilat situata zhvillohet Sindroma e Stokholmit?

Abuzim tek femijët

Abuzimi mund të jetë shumë konfuz për fëmijët. Abuzuesit shpesh kërcënojnë dhe dëmtojnë fizikisht viktimat e tyre, por ata gjithashtu mund të tregojnë mirësi që mund të interpretohet si dashuri ose mirësi. Një lidhje emocionale mund të rritet midis fëmijës dhe dhunuesit që shpesh e mbron dhunuesin për një kohë të gjatë.

Edukues ose trajnues abuziv

Fëmijët ose të rinjtë që kanë trajnerë atletikë ose mësues abuzues mund të zhvillojnë sindromën e Stokholmit. Nëse ata fillojnë të racionalizojnë sjelljen abuzive të trajnerit, ata mund t’i mbrojnë ose t’i simpatizojnë ata. Kjo mund të çojë në të paturit e sindromës së Stokholmit.

Abuzimi në familke

Abuzimi seksual, fizik ose emocional në familje mund të çojë në lidhje emocionale konfuze midis viktimës dhe dhunuesit.

Trafikimi seksual

Njerëzit që trafikohen dhe detyrohen të punojnë në tregtinë e seksit bëhen të varur nga rrëmbyesit për nevojat bazë. Ata mund të zhvillojnë një lidhje emocionale si një mënyrë për të mbijetuar.

5. Si ndikon Sindroma e Stokholmit në shëndet?

Sindroma e Stokholmit nuk rënditet si diagnozë në Manualin Diagnostik dhe Statistikor të Çrregullimeve Mendore (DSM-5).

Por, njerëzit që kanë këtë sindromë duket se kanë disa simptoma të zakonshme, si:‌

Siklet për emocionet e tyre ndaj një dhunuesi
Konfuzion
Faj
Vështirësi për t’u besuar të tjerëve
Çrregullim stresi post-traumatik
Makthet
Pagjumësia
Përhumbje
Tremben lehtë

Pas abuzimit ose mbajtjes në robëri, ata mund të kenë gjithashtu shumë simptoma të tjera, duke përfshirë:

Mohim
Tërheqje sociale
Ndjenja kronike të tensionit
Ndjenja të boshllëkut
Ndjenjat e mungesës së shpresës
Depresion
Ankth
Pafuqi
Varësi e tepruar
Humbja e interesit për aktivitetet

Konkluzion

Një person mund të abuzohet dhe kërcënohet rëndë nga një rrëmbyes ose një abuzues, por ata gjithashtu mbështeten tek pengu për të mbijetuar.

Nëse abuzuesi/rrëmbyesi është i sjellshëm në çfarëdo mënyre, ata mund të kapen pas kësaj si një mekanizëm përballues për mbijetesë. Ata mund të kenë simpati ndaj tyre për këtë mirësi.

Nuk ka shumë kërkime mbi sindromën e Stokholmit, por duket se nuk janë vetëm njerëzit që mbahen peng që e përjetojnë atë. Mund të ndodhë në mjedise të ndryshme.

Rikthimi në jetën e përditshme dhe përshtatja pas traumës mund të jetë e vështirë. Mund të jetë akoma më e vështirë për viktimat të flasin për përvojën e tyre pasi mund t’i ri-traumatizojë ato.
Ndihma profesionale është gjithmon një opsion i mirë për të ndihmuar dikë në këtë situatë.