Ankthi i mëngjesit – Pse ndodh dhe si ta trajtoni

Ankthi i mëngjesit ka një shkak biologjik: Kortizoli, i quajtur shpesh “hormoni i stresit“, është më i lartë gjatë orës së parë pas zgjimit për njerëzit që përjetojnë stres të vazhdueshëm.

Zbulo më shumë:

1. Çfarë është ankthi i mëngjesit?
2. Cilat janë simptomat e ankthit në mëngjes?
3. Çfarë e shkakton ankthin në mëngjes?
4. Si trajtohet ankthi i mëngjesit?

1. Çfarë është ankthi i mëngjesit?

Edhe pse nuk është një term mjekësor, ankthi i mëngjesit i referohet momentit kur zgjohemi me:

• ndjenja shqetësimi;
• stres të tepruar;
• ankth;

Gjithashtu, nëse kjo vazhdon në mënyrë të përsëritur gjasat janë që mund të keni edhe ankth të përgjithësuar.

Çrregullimi i përgjithësuar i ankthit (GAD) karakterizohet nga shqetësimi i tepruar dhe i pakontrolluar që përshkon jetën e përditshme dhe ndodh shpesh për të paktën gjashtë muaj. 

Njerëzit me GAD zakonisht shqetësohen për aktivitetet e përditshme si puna, paratë, familja dhe shëndeti.

2. Cilat janë simptomat e ankthit në mëngjes?

Simptomat e ankthit në mëngjes shpesh imitojnë ato të çrregullimit të ankthit të përgjithësuar. 

Nëse jeni duke luftuar me ankthin pas zgjimit, mund të përjetoni:

• ndjenja të forta shqetësim;
• nervozizëm;
• lodhje ose mungesë energjie;
• shenjat e një ataku paniku si: 
  • ngushtim në gjoks;
  • muskuj të tendosur;
  • rrahje të zemrës jonormale;
  •  vështirësi në frymëmarrje
• vështirësi për t’u përqendruar;
• vështirësi në kontrollimin e shqetësimit;

3. Çfarë e shkakton ankthin në mëngjes?

Meqenëse ankthi i mëngjesit është një reagim ndaj stresit dhe shqetësimeve të tepërta, ka disa shkaqe që kontribuojnë në shfaqjen e  simptomave.

Kortizoli

Kortizoli “hormoni i stresit” lirohet nga gjëndrat mbiveshkore si përgjigje ndaj frikës ose stresit. Studiuesit kanë zbuluar se kortizoli është më i lartë në orën e parë të zgjimit për njerëzit me një nivel të rritur stresi në jetën e tyre. 

Kjo ndihmon për të shpjeguar pse mund të përjetoni një rritje të ankthit në mëngjes.

Ushqimi

Ajo që hani dhe pini në mëngjes mund të kontribuojë gjithashtu në nivele më të larta të ankthit në orët e para të ditës. 

Kafeina dhe sheqeri mund të rrisin simptomat e ankthit. Por sheqeri i ulët në gjak për shkak të mungesës së ushqimit mund të përkeqësojë gjithashtu simptomat e ankthit.

Mendimet ankthioze

Nëse shkoni në shtrat duke u shqetësuar ose zgjoheni gjatë natës me mendime ankthioze, ka të ngjarë të ndiheni të shqetësuar për ditën tuaj në mëngjes.

4. Si trajtohet ankthi i mëngjesit?

Të jetosh me një çrregullim ankthi mund të ndihet si një cikël i pafund shqetësimi. Por me trajtimin e duhur, ju mund të mësoni mënyra për të përballuar simptomat tuaja. 

Disa nga mënyrat më të zakonshme për të trajtuar ankthin e mëngjesit përfshijnë:

Psikoterapia

E njohur ndryshe si “terapia e bisedës”, psikoterapia mund t’ju ndihmojë të kuptoni se si ankthi ndikon në jetën tuaj. Terapisti juaj gjithashtu do të punojë me ju për të zhvilluar strategji që ulin ashpërsinë e simptomave tuaja. 

Terapia konjitive e sjelljes (CBT) shikon rolin e rëndësishëm të të menduarit në mënyrën se si ndihemi dhe çfarë bëjmë. CBT ju mëson mënyra të reja të të menduarit, të vepruarit dhe të reagimit ndaj situatave që shkaktojnë ankth.

Mjekimi

Medikamente të tilla si ilaçet kundër depresionit dhe ilaçet kundër ankthit mund të ndihmojnë në lehtësimin e simptomave të lidhura me ankthin.

Ndryshimet e stilit të jetesës

Shumë ndryshime në stilin e jetës mund t’ju ndihmojnë të menaxhoni ankthin e mëngjesit, duke përfshirë:

• Duke fjetur mjaftueshëm (lexo disa këshilla për pagjumësin)
• Kufizimi i alkoolit dhe kafeinës (të dyja mund të shkaktojnë ankth dhe sulme paniku)
• Ngrënia e një diete të shëndetshme (lexo për ushqimet kundër ankthit)
• Reduktimin e stresit në punë dhe në shtëpi përmes:
  • Aktivitetit fizik;
  • Ushtrime të frymëmarrjes së thellë;
  • Praktikimit të  meditimit etj.

Konkluzion

Të gjithë herë pas here zgjohemi me ankth sepse jemi të stresuar për atë detyrë, projekt, intervistë që e presim me frikë. 

Ankthi i mëngjesit bëhet një shqetësim më i madh nëse zgjohemi të shqetësuar në shumicën e ditëve të javës dhe nëse ndikon në mënyrën se si funksionojmë në jetën tonë të përditshme. 

Është e rëndësishme të dini se në këtë rast mund të jetë e dobishme të kërkoni terapi psikologjike ose ndërhyrje të tjera për ankthin e mëngjesit.